Đề thi học sinh giỏi môn Sinh học Lớp 8 - Năm học 2015-2016 - Phòng giáo dục và đào tạo Giao Thủy (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi học sinh giỏi môn Sinh học Lớp 8 - Năm học 2015-2016 - Phòng giáo dục và đào tạo Giao Thủy (Có đáp án)

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI NĂM HỌC 2015-2016 GIAO THỦY Môn: SINH HỌC – LỚP 8 (Thời gian làm bài 90 phút, không kể thời gian giao đề) ĐỀ CHÍNH THỨC Câu 1: (4,0 điểm) a. Nêu các thành phần của não bộ? b. Nêu chức năng của các cơ quan sau: Thận, phổi? c. Trình bày các khái niệm : - Dị hóa. - Hooc môn. - Phản xạ có điều kiện d. Nêu các biện pháp vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu? Sử dụng đoạn thông tin sau để trả lời các câu hỏi có nội dung có liên quan ở phía dưới: - Ở người, trung bình có 75 ml máu/kg cơ thể, mỗi lần hiến máu có thể hiến tối đa khoảng 8 ml máu/kg cơ thể. Nhờ đó, có thể tính lượng máu gần đúng của mỗi cơ thể, số máu có thể lấy cho mỗi lần hiến. - Máu có màu đỏ là do hồng cầu. Hồng cầu là tế bào có hình đĩa, lõm hai mặt, không có nhân. Hồng cầu có màu đỏ nhờ có chứa chất hêmôglôbin, còn gọi là huyết sắc tố. Hồng cầu ở người có tuổi thọ trung bình khoảng 100 - 120 ngày. Những người bị bệnh thiếu máu thường không phải do thiếu số lượng máu mà do thiếu số lượng hồng cầu trên đơn vị thể tích máu, làm cho khả năng trao đổi khí của máu kém đi. - Số lượng hồng cầu trung bình của người Việt Nam: + Nam giới : 4,4 – 4,6 triệu/ml máu. + Nữ giới : 4,1 – 4,3 triệu /ml máu. - Những người lao động nặng thường xuyên, những vận động viên thể thao thường xuyên tập luyện với lượng vận động lớn sẽ có mật độ hồng cầu trong máu cao hơn mức trung bình nói trên. Chỉ số này sẽ giảm dần về mức trung bình sau khoảng 3- 4 tháng khi họ không lao động hoặc tập luyện. ( Theo SGK sinh học 8 & Báo sức khỏe và đời sống) Câu 2: (4,0 điểm) a. Một biện pháp vệ sinh tai là không để bị viêm họng. Hãy giải thích? b. Giải thích đặc điểm cấu tạo của hồng cầu phù hợp với chức năng? c. Tại sao nói hoạt động của hệ tiêu hóa và hệ tuần hoàn là một điều kiện của đồng hóa? Câu 3: (5,0 điểm) a. Trong ống tiêu hóa, thức ăn chứa Protein được biến đổi như thế nào? b. Phân biệt bệnh bướu cổ do thiếu iốt và bệnh bazơđô? c. Cho các cơ quan và bộ phận trong ống tiêu hóa: dạ dày, thực quản, tá tràng, họng, ruột non, tâm vị, ruột già, ruột thẳng, hậu môn, môn vị. Hãy sắp xếp các cơ quan trên theo đường đi của thức ăn trong ống tiêu hóa. Câu 4: (4,0 điểm) a. Đề xuất một thí nghiệm chứng minh vai trò của tiểu não trên đối tượng ếch đồng? b. Một người có chỉ số huyết áp là 120/80, em hiểu chỉ số đó như thế nào? c. Vì sao những người thiếu máu được khuyến cáo uống viên sắt hoặc nên ăn các loại thực phẩm giàu sắt (thịt cá, gan, trứng, các loại đậu )? Câu 5: (3,0 điểm) a. Một người trưởng thành bình thường nặng 60 kg thì thể tích máu gần đúng của cơ thể là bao nhiêu? Người đó có thể hiến tối đa bao nhiêu máu cho mỗi lần hiến máu? b. Tại sao người lao động nặng thường xuyên lại có mật độ hồng cầu trong máu cao hơn bình thường ? c. Vì sao sau khoảng 3 - 4 tháng khi không còn duy trì chế độ lao động nặng thì mật độ hồng cầu của những người được nói ở trên mới trở về mức bình thường? HẾT Họ và tên thí sinh: Họ, tên chữ ký GT1: Số báo danh: Họ, tên chữ ký GT2:
2. PHÒNG GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO ĐÁP ÁN ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI NĂM HỌC 2015-2016 GIAO THỦY Môn: SINH HỌC – LỚP 8 Câu Nội dung Điểm a Các thành phần của não bộ: Đại não, não trung gian, trụ não và tiểu não. 0.5 - Thận: lọc máu loại bỏ các chất thải ra ngoài cơ thể thông qua tạo nước tiểu. 0.5 b - Phổi: thực hiện trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường ngoài 0.5 - Dị hóa là là quá trình phân giải các chất phức tạp thành các sản phẩm 0,5 đơn giản và giải phóng năng lượng. c - Hooc môn là sản phẩm của tiết của các tuyến nội tiết. 0,5 1 - Phản xạ có điều kiện là những phản xạ được hình thành trong đời sống 0,5 qua một quá trình học tập, rèn luyện. - Các biện pháp vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu: + Thường xuyên giữ vệ sinh cơ thể và hệ bài tiết. 1 d + Khẩu phần ăn uống hợp lí + Đi tiểu đúng lúc. (Nêu được dưới 3 ý cho 0.5 điểm) Vệ sinh tai bằng cách không để bị viêm họng vì: họng và tai giữa thông với nhau 0,5 a qua vòi nhĩ, khi bị viêm họng thì mầm bệnh có thể qua vòi nhĩ gây viêm tai. 0,5 Giải thích đặc điểm cấu tạo của hồng cầu phù hợp với chức năng: Chức năng của hồng cầu: Vận chuyển O2 và CO2 0,5 - Hình đĩa, lõm 2 mặt làm tăng diễn tích tiếp xúc với ôxi và cacbonic, tạo điều 0,5 b kiện cho việc kết hợp với các khí trên. 2 - Không có nhân: giảm tiêu tốn năng lượng khi hồng cầu làm nhiệm vụ. 0,5 - Hêmôglôbin của hồng cầu có thể kết hợp lỏng lẻo với ôxi và cacbonic, thuận 0,5 lợi cho việc trao đổi khí. - Nhờ có hoạt động của hệ tiêu hóa đã biến đổi các chất có trong thức ăn thành 0.5 các chất dinh dưỡng. c - Nhờ có hoạt động của hệ tuần hoàn mà các chất dinh dưỡng được vận chuyển 0.5 tới tế bào cung cấp nguyên liệu cho đồng hóa. Trong ống tiêu hóa, thức ăn chứa Protein được biến đổi như sau: - Ở khoang miệng: Thức ăn được cắt, nghiền nhỏ. 0.5 - Ở dạ dày: + Thức ăn tiếp tục được nghiền nát và thấm đều dịch vị. 0.5 3 a + Prôtêin được phân cắt một phần thành các chuỗi ngắn gồm 0,5 3 – 10 aa nhờ enzim pepsin. - Ở ruột non: Các chuỗi aa được phân cắt thành các aa nhờ các enzim trong dịch ruột 0.5 và dịch tụy.
3. Phân biệt bệnh bướu cổ do thiếu iot và bệnh bazơđô Đặc điểm Bệnh bướu cổ Bệnh Bazơđô Nguyên Tirôxin không tiết được ra do thiếu Tuyến giáp hoạt động nhân iốt, tuyến yên tiết hooc môn thúc đẩy mạnh, tiết nhiều Tirôxin 0.75 b tuyến giáp hoạt động mạnh. làm tăng quá trình TĐC. Trẻ chậm lớn, trí não kém Nhịp tim tăng hồi hộp, Biểu hiện phát triển. Người lớn, hoạt động căng thẳng, mất ngủ, sút thần kinh giảm, trí nhớ kém. cân, mắt lồi 0.75 Cách khắc Bổ sung iốt vào thành phần thức ăn. Hạn chế thức ăn có iốt. 0.5 phục Sắp xếp các cơ quan trên theo đường đi của thức ăn trong ống tiêu hóa: c Miệng -> họng -> thực quản -> tâm vị -> dạ dày -> môn vị -> tá tràng -> ruột non - 1 > ruột già -> ruột thẳng -> hậu môn ( Một cơ quan, bộ phận sắp xếp sai thì không cho điểm) Đề xuất thí nghiệm chứng minh vai trò của tiểu não trên đối tượng ếch đồng: - Tiểu não có vai trò : Điều hòa, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng 0.5 bằng cơ thể. a - Đề xuất thí nghiệm: + Phá hủy một bên tiểu não hoặc toàn bộ tiểu não của ếch. 0.5 + Quan sát sự di chuyển của nó -> kết luận vai trò của tiểu não. 0.5 Huyết áp là 120/80 là cách ghi tắt của bác sĩ và phải được hiểu như sau: 4 2 0.5 - Huyết áp tối đa là 120mmHg/cm , đo được lúc tâm thất co. b - Huyết áp tối thiểu là 80mmHg/cm2, đo được lúc tâm thất giãn. 0.5 - Người có chỉ số trên là người có huyết áp bình thường. 0.5 Người thiếu máu được khuyến cáo uống viên sắt hoặc nên thực phẩm giàu sắt.Vì: - Sắt là thành tố của Hb xây dựng hồng cầu. c 0.5 - Uống viên sắt hoặc ăn các loại thức giàu sắt ( thịt, cá, gan trứng, đậu ) 0.5 -> tăng lượng hồng cầu trong máu -> không bị thiếu máu. - Thể tích máu gần đúng của người nặng 60 kg là : 60 x 75 = 4500 ml 0.75 a - Lượng máu hiến đối đa cho mỗi lần hiến là: 8 x 60 = 480 ml 0.75 0.5 5 - Người lao động nặng thường xuyên có nhu cầu sử dụng lượng ôxi lớn, tủy xương tăng sinh hồng cầu để vận chuyển đủ lượng ôxi đáp ứng nhu cầu cơ thể -> mật độ 0.5 b. hồng cầu trong máu cao hơn bình thường . - Sau 3- 4 tháng thì mật độ hồng cầu của những ngưới nói trên mới giảm về mức 0.5 bình thường vì thời gian sống của hồng câu là 100 – 120 ngày ( khoảng 3 – 4 tháng).