Đề thi HSG lớp 9 cấp huyện - Môn: Sinh Học

Nội dung text: Đề thi HSG lớp 9 cấp huyện - Môn: Sinh Học

1. PHÒNG GD&ĐT ĐỀ THI HSG LỚP 9 CẤP HUYỆN NĂM HỌC 2014- 2015 VĨNH TƯỜNG MÔN: SINH HỌC (Thời gian làm bài: 150 phút) PHẦN A: Phần chung cho mọi học sinh. Câu 1: a) Nêu nội dung và ý nghĩa của quy luật phân li. b) Nguyên tắc bổ sung được thể hiện như thế nào trong sơ đồ sau: Gen → mARN → prôtêin Câu 2: Sự khác nhau cơ bản về cấu trúc và chức năng của ADN, ARN và prôtêin? Câu 3: a) Thế nào là di truyền liên kết? Hiện tượng này đã bổ sung cho quy luật di truyền của Men Đen như thế nào ? b) Khi quan sát bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội một tế bào sinh dưỡng của gà đang ở kì đầu của quá trình phân bào chứa 156 crômatit. Xác định số nhóm gen liên kết của gà? Câu 4: Nhiễm sắc thể có vai trò như thế nào trong sự di truyền các tính trạng? Phân biệt sự khác nhau giữa cặp NST tương đồng và NST kép. Câu 5: Trong tinh bào bậc I của một loài giao phối có 3 cặp NST tương đồng kí hiệu là Aa, Bd và Dd. Khi giảm phân tạo giao tử, sẽ cho ra các tổ hợp NST nào trong các giao tử, mỗi loại chiếm tỷ lệ là bao nhiêu? Tại sao các hợp tử được tạo thành qua thụ tinh lại chứa các tổ hợp nhiễm sắc thể khác nhau về nguồn gốc? Câu 6: Quan sát tế bào của một em bé thấy bộ nhiễm sắc thể gồm 47 chiếc trong đó có 1 cặp nhiễm sắc thể có hình thái, kích thước khác nhau và 3 nhiễm sắc thể thứ 21 có hình thái, kích thước giống nhau, các cặp nhiễm sắc thể còn lại đều bình thường. a) Tế bào trên là của bé trai hay bé gái? Cho biết bé bị bệnh di truyền gì. b) Về bên ngoài, bé có các dấu hiệu biểu hiện của bệnh như thế nào? Câu 7: Một gen ở sinh vật nhân sơ có 1500 cặp nuclêôtit. a) Tính khối lượng, chiều dài và số liên kết hóa trị giữa các nuclêôtit của gen trên. b) Trên mạch thứ nhất của gen trên có A- G = 50 nuclêôtit. Trên mạch thứ hai của gen này có A + X = 150 nuclêôtit. Hãy tìm số liên kết hidrô của gen trên. Câu 8: Ở một loài thực vật tính trạng quả màu đỏ là trội hoàn toàn so với tính trạng quả màu vàng. Khi cho 2 cây quả đỏ tự thụ phấn, F 1 thu được 336 cây quả đỏ và 48 cây quả vàng. Hãy biện luận và viết sơ đồ lai từ P đến F1. PHẦN B: Phần riêng cho học sinh trường THCS Vĩnh Tường- yêu cầu học sinh làm riêng phần B ra 1 tờ giấy thi; Câu 9: Nêu sự khác nhau của c¸c lo¹i biÕn dÞ kh«ng lµm thay ®æi cÊu tróc vµ sè l­îng vËt chÊt di truyÒn.
2. PHÒNG GD&ĐT HƯỚNG DẪN CHẤM THI HSG LỚP 9 VĨNH TƯỜNG MÔN SINH HỌC NĂM HỌC 2014 - 2015 Phần A: Câu Nội dung Điểm a- Nội dung quy luật phân li: Trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản 0,5 chất như ở cơ thể thuần chủng của P. - Ý nghĩa: Câu 1 + Xác định được các tính trạng trội và tập trung nhiều gen trội quý vào một cơ 0,25 (1,5 đ) thể để tạo giống có ý nghĩa kinh tế cao. + Trong sản xuất để tránh sự phân li tính trạng diễn ra, trong đó xuất hiện tính tạng xấu ảnh hưởng đến năng suất của vật nuôi, cây trồng, người ta cần phải 0,25 kiểm tra độ thuần chủng của giống. b- Nguyên tắc bổ sung được thể hiện trong sơ đồ như sau: 0,25 - Các nucleotit trên mạch làm khuôn của gen để tổng hợp mARN sẽ liên kết với các nuclêôtit tự do của môi trường theo NTBS: A- U, T- A, G - X, X- G bằng liên kết hidro để tạo ra phân tử mARN 0,25 - Các nuclêôtit trong các bộ ba trên mARN sẽ liên kết với các nuclêôtit trong các bộ ba trên tARN tương ứng theo NTBS: A – U, U- A, G - X, X – G để tạo ra các axit amin trên phân tử prôtêin. 1-Sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ cÊu tróc vµ chøc n¨ng cña ADN, ARN vµ pr«tªin: §¹i ph©n tö CÊu tróc Chøc n¨ng ADN - Chuçi xo¾n kÐp - L­u gi÷ th«ng tin di truyÒn 0,5 - 4 lo¹i nuclª«tit: A, T, - TruyÒn ®¹t th«ng tin di truyÒn G, X ARN - Chuçi xo¾n ®¬n - mARN truyÒn ®¹t th«ng tin di Câu 2 - 4 lo¹i nuclª«tit: A, U, truyÒn . 0,5 (1,5 đ) X, G - tARN vËn chuyÓn axÝt amin . - rARN tham gia cÊu tróc rib«x«m Pr«tªin - Mét hay nhiÒu chuçi - CÊu tróc c¸c bé phËn cña tÕ ®¬n. bµo. 0,5 - H¬n 20 lo¹i axit amin - Tham gia cÊu t¹o nªn enzim xóc t¸c qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt. - Tham gia cÊu t¹o nªn hoocm«n ®iÒu hoµ qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt. - VËn chuyÓn, cung cÊp n¨ng l­îng a- ThÕ nµo lµ di truyÒn liªn kÕt. - Di truyÒn liªn kÕt: lµ hiÖn t­îng mét nhãm tÝnh tr¹ng ®­îc di truyÒn cïng nhau, ®­îc quy ®Þnh bëi c¸c gen trªn mét NST cïng ph©n li trong qu¸ tr×nh ph©n bµo. 0,25 * HiÖn t­îng di truyÒn liªn kÕt bæ sung cho quy luËt ph©n li ®éc lËp cña Men®en: - Kh«ng chØ mét gen trªn mét NST mµ cã nhiÒu gen trªn mét NST, c¸c gen 0,25
3. Câu 3 ph©n bè däc theo chiÒu dµi cña NST. (1,25 - C¸c gen kh«ng chØ ph©n li ®éc lËp mµ cßn cã hiÖn t­îng liªn kÕt víi nhau vµ 0,25 đ) hiÖn t­îng liªn kÕt gen míi lµ hiÖn t­îng phæ biÕn. - Di truyÒn liªn kÕt h¹n chÕ xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp hoÆc kh«ng t¹o ra biÕn dÞ 0,25 tæ hîp => Gi¶i thÝch v× sao trong tù nhiªn cã nh÷ng nhãm tÝnh tr¹ng tèt lu«n ®i kÌm víi nhau. 0,25 b- - Bộ NST lưỡng bội của gà: 2n = 156 : 2 = 78 n = 39 Số nhóm gen liên kết ở gà là 39 - NST lµ cÊu tróc mang gen, mçi gen n»m ë vÞ trÝ x¸c ®Þnh trªn NST. Nh÷ng biÕn ®æi vÒ cÊu tróc vµ sè l­îng cña NST sÏ g©y ra biÕn ®æi ë c¸c tÝnh tr¹ng di 0,25 truyÒn. - NST cã kh¶ n¨ng tù nh©n ®«i, nhê ®ã th«ng tin di truyÒn quy ®Þnh c¸c tÝnh 0,25 tr¹ng ®­îc sao chÐp l¹i qua c¸c thÕ hÖ c¬ thÓ. Câu 4 * Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a cÆp NST t­¬ng ®ång vµ NST kÐp. (1,0 đ) - CÆp NST t­¬ng ®ång: lµ cÆp NST gåm 2 NST ®¬n thuéc hai nguån gèc cã hÝnh d¹ng vµ kÝch th­íc gièng nhau, c¸c gen ph©n bè theo chiÒu däc cña NST, 0,25 mçi gen n»m ë mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh, c¸c cÆp gen t­¬ng øng cã thÓ ®ång hîp hoÆc dÞ hîp. - NhiÔm s¾c thÓ kÐp: Lµ NST gåm 2 cr«matit cã cïng nguån gèc g¾n víi nhau 0,25 ë t©m ®éng, gen trªn NST kÐp tån t¹i thµnh cÆp lu«n ë tr¹ng th¸i ®ång hîp tö. * Các loại giao tử và tỉ lệ mỗi loại giao tử: - Kí hiệu bộ NST 2n: AaBbDd. 0,25 Câu 5 - Có 8 loại giao tử được tạo ra là : ABD, ABd, AbD, Abd, aBD, aBd, abD, abd . 0,25 (1,25đ) 1 0,25 - Tỉ lệ mỗi loại là . 8 * Các hợp tử được tạo thành qua thụ tinh chứa các tổ hợp nhiễm sắc thể khác nhau 0,25 về nguồn gốc là do 2 nguyên nhân sau : 0,25 - Sự phân li độc lập, tổ hợp tự do của các NST trong giảm phân tạo giao tử. - Sự kết hợp ngẫu nhiên của các loại giao tử khác nhau về nguồn gốc NST trong thụ tinh. a- Tế bào trên là của bé trai. 0,25 - Bé bị bệnh di truyền là: Bệnh Đao. 0,25 b- Về bên ngoài, bé có các dấu hiệu biểu hiện của bệnh: bé, lùn, cổ rụt, má 0,5đ Câu 6 phệ, miệng hơi há, lưỡi hơi thè ra, mắt hơi sâu và một mí, khoảng cách giữa 2 (1,0 đ) mắt xa nhau, ngón tay ngắn. (HS chỉ nêu được 5 dấu hiệu cho 0,25 điểm) Số Nuclêôtit của gen là: 1500 x 2 = 3000 (Nu) a- Khối lượng: M = 3000 x 300 = 900.000 ĐVC 0,25 Chiều dài : L = (3000 : 2) x 3,4 = 5100A0 0,25đ 0,25 Câu 7 Số liên kết hóa trị giữa các nuclêôtit là 3000 - 2 = 2998 liên kết (1,0 đ) b- Theo bài ra ta có A1- G1 = 50, A2 + X2 = 150 => ( A1 + A2) - ( G1-X2) = 50 + 150 = 200 mà G1=X2 => A= 200 => G = 1300 0,25 Số liên kết hiđrô là: H = 2A + 3G = 2.200 + 1300.3 = 4300 (liên kết) - Theo đầu bài tính trạng quả đỏ là trội hoàn toàn so với tính trạng quả vàng. 0,25 Câu 8 => Qui ước: Gen A - quả đỏ, gen a - quả vàng. (1,5 đ) + F1 xuất hiện cây quả vàng (aa) => cây quả đỏ tự thụ phấn có KG dị hợp Aa.
4. + Xét sự phân lỉ tính trạng màu sắc quả ở F 1 ta có: Cây quả đỏ : cây quả vàng 0,5 = 336 : 48 = 7 : 1. Tỉ lệ này khác với tỉ lệ 3 : 1 trong quy luật di truyền phân li của Men Đen. Chứng tỏ chỉ có 1 cây quả đỏ tự thụ phấn có KG Aa còn 1 cây quả đỏ thứ 2 tự thụ phấn có KG AA. - Sơ đồ lai: + Cây quả đỏ tự thụ phấn có kiểu gen Aa 0,25 P: Aa (cây quả đỏ) x Aa (cây quả đỏ) G: A , a A , a F1 KG: 1AA : 2Aa : 1aa KH: 75% cây quả đỏ : 25% cây quả vàng 0,25 + Cây quả đỏ tự thụ phấn có kiểu gen AA P: AA (cây quả đỏ) x AA (cây quả đỏ) G: A A F1 KG: AA 0,25 KH: 100% cây quả đỏ => Tỉ lệ kiểu hình chung ở F1 là: 175% cây quả đỏ : 25% cây vàng hay 7 cây quả đỏ : 1 cây quả vàng Phần B: HS THCS Vĩnh Tường - C¸c lo¹i biÕn dÞ không làm thay đổi cấu trúc vật chất di truyền là: th­êng biÕn vµ biÕn dÞ tæ hîp. Th­êng biÕn BiÕn dÞ tæ hîp - Lµ nh÷ng biÕn ®æi KH cña cïng - Lµ sù tæ hîp l¹i c¸c tÝnh tr¹ng, 0,25 mét KG, do ¶nh h­ëng trùc tiÕp do cã sù tæ hîp l¹i c¸c gen cña P. Câu 9 cña m«i tr­êng. 0,25 (1 đ) - BiÓu hiÖn ®ång lo¹t, cã h­íng - XuÊt hiÖn ngÉu nhiªn, riªng lÎ, x¸c ®Þnh. kh«ng cã h­íng x¸c ®Þnh. 0,25 - Ph¸t sinh trong ®êi c¸ thÓ, kh«ng - XuÊt hiÖn qua sinh s¶n h÷u tÝnh, di truyÒn ®­îc. di truyÒn ®­îc. 0,25 - Gióp c¬ thÓ thÝch øng kÞp thêi - Lµ nguån nguyªn liÖu cña tiÕn víi m«i tr­êng. ho¸ vµ chän gièng.