Hóa học 8 - Amin - Aminoaxit - peptit - protein

Nội dung text: Hóa học 8 - Amin - Aminoaxit - peptit - protein

1. 5Star- Trung Tâm Luyện Thi Đại Học Hàng Đầu VN : Giáo viên VŨ TUẤN MINH Facebook: " Minh Myelin" AMIN-AMINOAXIT-PEPTIT-PROTEIN ★ ★ ★ ★ ★ Học Hóa theo phương pháp thầy Minh Myelin tại : online.5star.edu.vn Vaán ñeà 1 : TÍNH SOÁ ÑOÀNG PHAÂN CUÛA AMIN Vôùi amin no, ñôn chöùc maïch hôû : CnH2n + 3N Toång soá coâng thöùc caáu taïo 2 ( n -1 ) Toång soá coâng thöùc caáu taïo baäc 1 : 2( n – 2) Toång soá coâng thöùc caáu taïo baäc 2 : Ví duï 1 : Amin ñôn chöùc X coù dX/H2 = 36,5. Soá coâng thöùc caáu taïo cuûa A laø? A. 2 B. 3 C.4. D. 8 Giaûi Ta coù : MX = 2.36,5 = 73 Ñaët X : RN R + 14 = 73 R = 59 : C4H11N amin ñôn no Soá ñoàng phaân = 2( 4 – 1 ) = 8 choïn D Ví duï 2 : Amin X coù coâng thöùc phaân töû C5H13N, soá coâng thöùc caáu taïo amin baäc 1;2 laø A. 8 ; 6 B. 8 ; 4 C. 6 ; 6 D. 6 ; 8 Giaûi Amin baäc 1 = 2( 5 – 2 ) = 8 Amin baäc 2 : ta coù m + p = 5 suy ra m =2 vaø p = 3 Soá amin baäc 2 = 2( 5 – 3 ) + 2( 2 – 2)2( 3 -2) = 4 + 2 = 6 Vaán ñeà 2 : AMIN TAÙC DUÏNG HCl phaûn öùng toång quaùt R – (CH=CH)k- (NH2)a + ( a + k )HCl R- (CH2-CHCl)k-(NH2)a Vôùi k ≥ 0 vaø a ≥ 1 Ta coù Amin ñôn no : CnH2n +1NH2 + HCl CnH2n +1NH3Cl Amin ñôn chöùc coù 1 lieân keát ñoâi C = C : CnH2n – 1NH2 + 2HCl CnH2nClNH3Cl Amin no, 2 chöùc : CnH2n(NH2)2 + 2HCl CnH2n(NH3Cl)2 Ñònh luaät baûo toaøn khoái löôïng cho ta : mamin + mHCl = mmuoái Ñònh luaät taêng giaûm khoái löông cho ta : Löu yù : thoâng thöông ta giaûi laø amin no, neáu voâ nghieäm môùi xeùt tröôøng hôïp khaùc Ví duï 1 ( A – 2009) : cho 10 gam amin ñôn chöùc X taùc duïng HCl dö thu 15 gam muoái. Soá coâng thöùc caáu taïo cuûa X laø ? A. 8 B. 7 C. 5 D. 4 Giaûi CnH2n +1NH2 + HCl CnH2n +1NH3Cl Soá mol amin = soá mol HCl = mol ( 4 – 1) MX = 14n + 17 = = 73 suy ra n = 4 suy ra soá coâng thöùc caáu taïo = 2 = 8 choïn A Vaán ñeà 3 : PHAÛN ÖÙNG CHAÙY AMIN 1. Amin baát kyø Luyện thi THPT QG 2017 Môn Hóa Học–Giáo viên Vũ Tuấn Minh – ONLINE.5STAR.EDU.VN TRANG 1/5
2. 5Star- Trung Tâm Luyện Thi Đại Học Hàng Đầu VN : Giáo viên VŨ TUẤN MINH Facebook: " Minh Myelin" CxHyNt + (x + y/4 )O2 xCO2 + H2O + N2 2. Amin ñôn no CnH2n + 3N + O2 nCO2 + H2O + N2 Ñoát amin ñôn no ta coù : 3. Amin ñôn chöùc coù 1 lieân keát π ( C = C ) CnH2n + 1N + O2 nCO2 H2O + N2 Ñoát amin ñôn chöùc coù 1 lieân keát π ( C = C ) ta coù : 4. Amin no 2 chöùc CnH2n + 4N2 + O2 nCO2 + (n + 2)H2O + N2 Ñoát amin no 2 chöùc ta coù : 5. Khi ñoát amin - mamin = mC + mH + mN - Ví duï 1 (A-2010) : Ñoát chaùy hoaøn toaøn V lit amin X baèng löôïng O2 ñuû taïo 8V lit hoãn hôïp goàm khí CO2, N2 vaø hôi nöôùc ( caùc theå tích khí ño trong cuøng ñieàu kieän. Amin X taùc duïng HNO2 ôû nhieät ñoä thöôøng taïo khí N2. X laø A. CH3-CH2-CH2-NH2 B. CH2=CH-CH2-NH2 C. CH3-CH2-NH-CH3 D. CH2=CH-NH-CH3 Giaûi Do X taùc duïng HNO2 ôû nhieät ñoä thöôøng taïo N2, neân X laø amin baäc 1 ( loaïi C, D) Ñaët X : CxHyN. C3HyNt + (x + y/4 )O2 3CO2 + H2O + N2 V 3V V Ta coù : 3V + + V = 8V suy ra y = 9 suy raCTPT cuûa X : C3H9N choïn A Ví duï 2 : Ñoát chaùy hoaøn toaøn amin X thu 4,48 lit CO2 (ñkc) vaø 6,3 gam nöôùc. Tính theå tích khoâng khí toái thieåu ñeå ñoát X ? A. 24 lit B. 34 lit C. 43 lit D. 42 lit Giaûi Ta coù vaø Neân suy ra Vkhoâng khí = 5.22,4.0,375 = 42lit Vaán ñeà 4 : AMIN TAÙC DUÏNG HCl, NaOH (H2N)x-R-(COOH)y + xHCl (ClH3N)x-R-(COOH)y (H2N)x-R-(COOH)y + NaOH (H2N)x-R-(COONa)y + yH2O Amino axit taùc duïng HCl : lyù luaän töông töï Amin taùc duïng HCl Aminoaxit taùc duïng NaOH : lyù luaän töông töï Chaát höõu X : CxHyO2N taùc duïng NaOH, X coù theå laø H2N-R-COOH + NaOH H2N-R-COONa + H2O (1) H2N-R1-COOR2 + NaOH H2N-R1-COONa + R2OH (2) H2N-R-COONH4 + NaOH H2N-R-COONa + NH3 + H2O (3) H2N-R1-COOH3NR2 + NaOH H2N-R-COONa + R2-NH2 + H2O (4) ÔÛ (3) vaø (4) khí thoaùt ra laøm xanh giaáy quì tím aåm Ôù (2) neáu R2laø H chính laø phaûn öùng (1) Ôû (4) neáu R2 laø H chính laø phaûn öùng (3) Luyện thi THPT QG 2017 Môn Hóa Học–Giáo viên Vũ Tuấn Minh – ONLINE.5STAR.EDU.VN TRANG 2/5
3. 5Star- Trung Tâm Luyện Thi Đại Học Hàng Đầu VN : Giáo viên VŨ TUẤN MINH Facebook: " Minh Myelin" Ví duï 1 (CÑ – 2011) : Aminoaxit X coù daïng H2N-R-COOH (R laø goác hidrocacbon). Cho 0,1 mol X taùc duïng heát vôùi HCl thu dung dòch chöùa 11,15 gam muoái. Teân goïi cuûa X? A. Phenylalanin B. alanin C. Valin D. Glyxin Giaûi Ta coù phaûn öùng: H2N-R-COOH + HCl ClH3N-R-COOH 0,1 mol 0,1 mol Mmuoái suy ra X : H2N-CH2-COOH choïn D Ví duï 2 ( A – 2010) : Cho 0,15 mol axit Glutamic vaøo 175 ml dung dòch HCl 2M thu dung dòch X. cho NaOH dö vaøo dung dòch X. Sauk hi phaûn öùng xaûy ra hoaøn toaøn, tính soá mol NaOH A.0,70 B. 0,50 C. 0,65 D. 0,55 Giaûi Ta coù Phaûn öùng H2N-C3H5-(COOH)2 + HCl ClH3N- C3H5-(COOH)2 Ban ñaàu 0,15 mol 0,35 0 Phaûn öùng 0,15 0,15 0,15 Coøn laïi (ddX) 0,00 0,20 0,15 Cho X taùc duïng NaOH HCl + NaOH NaCl + H2O 0,2mol 0,2 mol ClH3N- C3H5-(COOH)2 + 3NaOH H2N-C3H5-(COONa)2 + NaCl + 3H2O 0,15 0,45 mol Soá mol NaOH = 0,2 + 0,45 = 0,65 mol choïn C Ví duï ( A – 2009) : Hôïp chaát X maïch hôû coù coâng thöùc phaân töû C4H9NO2. Cho 10,3 gam X phaûn öùng vöøa ñuû vôùi dung dòch NaOH sinh ra khí Y vaø dung dòch Z. Khí Y naëng hôn khoâng khí vaø laøm giaáy quì tím aåm chuyeån thaønh maøu xanh. Dung dòch Z coù khaû naêng laøm maát maøu nöôùc Brom. Coâ caïn Z thu m gam muoái khan. Giaù trò m laø? A. 10,8 B. 9,4 C. 8,2 D. 9,6 Giaûi X taùc duïng NaOH taïo khí Y neân X : R1COOH3NR2 Dung dòch Z laøm maát maøu nöôùc Brom neân R1 coù lieân keát ñoâi C=C, suy ra R1≥ 27 (1) Khí Y laøm giaáy quì tím aåm hoùa xanh neân Y : R2NH2 vaø MY> 29 suy ra R2 + 16 > 29 suy ra R2 >13 (2) Ta coù : MX = R1 + R2 + 67 = 103 suy ra R1 + R2 = 42 (3) Töø (1), (2)& (3) R1= 27 : CH2=CH- vaø R2 = 15 : CH3- CH2=CH-COOH3NCH3 + NaOH CH2=CH-COONa + CH3NH2 + H2O 0,1mol 0,1 mol Giaù trò m = 0,1.94 = 9,4 gam choïn ñaùp aùn B Vaán ñeà 5 : PHAÛN ÖÙNG TAÏO PEPTIT 1. Phaûn öùng taïo peptit :α - Aminoaxit ñôn no coù CTTQ : CnH2n +1NO2 a. Phaûn öùng taïo ñipeptit : chöùa 2 goác α – amnoaxit, khi taïo ñipeptit loaïi 1 phaân töû H2O b. 2CnH2n+1NO2 C2nH4nN2O3 + H2O c. Phaûn öùng taïo Tripeptit : chöùa 3 goác α – amnoaxit, khi taïo ñipeptit loaïi 2 phaân töû H2O d. 3CnH2n+1NO2 C3nH6n – 1 N3O4 + 2H2O e. Phaûn öùng taïo Polipeptit : chöùa m goác α – amnoaxit, khi taïo ñipeptit loaïi (m-1) phaân töû H2O f. mCnH2n+1NO2 Cm.nH2m.n – m +2 NmOm+1 + (m-1)H2O g. Ñònh luaät BTKL suy ra : mAminoaxit = mpeptit + mnöôùc 2. Coâng thöùc tính ñoàng phaân pepit a. Peptit coù n goác α - Aminoaxit seõ coù n ! ñoàng phaân Luyện thi THPT QG 2017 Môn Hóa Học–Giáo viên Vũ Tuấn Minh – ONLINE.5STAR.EDU.VN TRANG 3/5
4. 5Star- Trung Tâm Luyện Thi Đại Học Hàng Đầu VN : Giáo viên VŨ TUẤN MINH Facebook: " Minh Myelin" b. Hoãn hôïp chöùa n α - Aminoaxit soá peptit taïo thaønh = Ví duï 1 : Hoãn hôïp X chöùa 0,2mol Glyxin vaø 0,1 mol Alanin. Khoái löôïng ñipeptit toái ña taïo thaønh laø A. 27.72 B. 22,7 C. 22,1 D. 21,2 Giaûi Ta coù Aùp duïng ÑLBTKL suy ra mpeptit = 0,2.75 + 0,1.89 – 0,15.18 = 21,2 gam choïn D Ví duï 2 : Aminoaxit ñôn chöùc X chöùa 15,73%N veà khoái löôïng. X taïo Octapeptit Y. Y coù phaân töû khoái laø bao nhieâu? A. 586 B. 771 C. 568 D. 686 Giaûi Ñaët X : 2CnH2n+1NO2 C2nH4nN2O3 + H2O Ta coù ñvc Phaûn öùng : 8X Y + 7H2 Vaäy MY = 8.89 – 7.18 = 586 ñvc choïn A Ví duï 3 ( B – 2010):Ñipeptit X maïch hôû vaø Tripeptit Y maïch hôû ñeàu ñöôï taïo neân töø moät aminoaxit (no, maïch hôû, trong phaân töû chöùa 1 nhom NH2- vaø 1 nhoùm –COOH). Ñoát hoaøn toaøn 0,1 mol Y thu ñöôïc toång khoái löôïng CO2 vaø H2O baèng 54,9 gam. Ñoát chaùy hoaøn toaøn 0,2 mol X, saûn phaåm thu ñöôïc daãn qua nöôùc voâi trong dö thu m gam keát tuûa. Giaù trò m? A. 45 B.120 C. 30 D. 60 Giaûi Aminoaxit ñôn no CnH2n +1NO2 suy ra X: C2nH4nN2O3 vaø Y : C3nH6n – 1 N3O4 Ñoát Y : C3nH6n – 1 N3O4 3nCO2 + 0,1 mol 0,3n Ta coù : vaäy X : C6H12N2O3 Ñoát X : C6H12N2O3 6CO2 0,2 1,2 mol Daãn CO2 vaøo Ca(OH)2 dö : CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 1,2 1,2 mol choïn B Ví duï 4 : Hoãn hôïp X cöùa Glyxin vaø Alanin. Toång soá ñipeptit vaø tripeptit taïo ñöôïc töø X laø A. 8 B. 10 C. 14 D. 12 Giaûi Toång soá ñipeptit vaø tripepptit = 22 + 23 = 12 choïn D Vaán ñeà 6 : PHAÛN ÖÙNG THUÛY PHAÂN PEPTIT Thuûy phaân peptit coù n goác α - Aminoaxit thu ñöôïc Soá ñipeptit toái ña laø : n – 1 vaø söû duïng toái ña Soá tripeptit toái ña : n – 2 Soá tetrepeptit toái ña : n – 3 Ví duï 1 : Trích ñoaïn ñaàu cuûa phaân töû peptit : Gly-Phe-Val-Glu- Cys-Cys-Ala- Ser-Leu-Tyr-Gln. Duøng enzym Proteaza thuûy phaân ñoaïn peptit treân thu toái ña bao nhieâu ñipepti A. 10 B. 9 C. 8 D. 11 Giaûi Ñoaïn peptit treân coù 11 goác α - Aminoaxit neân taïo 11 – 1 = 10 ñipeptit choïn A Ví duï 2 : Thuûy phaân hoaøn toøan m gam tetrapeptit : Ala-Ala-Ala-Ala (maïch hôû) thu hoãn hôïp goàm 28,48 gam Alanin, 32 gam Ala-Ala vaø 27,72 gam Ala-Ala-Ala. Giaù trò m laø A. 90,6 B. 111,74 C. 81,54 D. 66,44 Giaûi nAla-Ala-Ala = 0,12 mol nAla-Ala = 0,2 mol Luyện thi THPT QG 2017 Môn Hóa Học–Giáo viên Vũ Tuấn Minh – ONLINE.5STAR.EDU.VN TRANG 4/5
5. 5Star- Trung Tâm Luyện Thi Đại Học Hàng Đầu VN : Giáo viên VŨ TUẤN MINH Facebook: " Minh Myelin" nAla = 0,32 mol Ta coù m sp = 28,48 + 32 + 27,72 = 88,2 gam loaïi A,B Phaûn öùng : Ala-Ala-Ala-Ala + 3H2O 4Ala x 3x 4x Ala-Ala-Ala-Ala + H2O 2Ala-Ala y y 2y Ala-Ala-Ala-Ala + 2H2O 2Ala + Ala-Ala z 2z 2z z Ala-Ala-Ala-Ala + H2O Ala + Ala- Ala-Ala 0,12 0,12 0,12 Thöû vôùi ñaùp aùn C : mnöôùc = 88,2 – 81,54 = 6,66 suy ra nnöôùc = 0,37 Ta coù heä nhaän Luyện thi THPT QG 2017 Môn Hóa Học–Giáo viên Vũ Tuấn Minh – ONLINE.5STAR.EDU.VN TRANG 5/5