Khảo sát chất lượng đầu năm - Môn: Ngữ văn lớp 10

Nội dung text: Khảo sát chất lượng đầu năm - Môn: Ngữ văn lớp 10

1. ĐỀ THI CHÍNH THỨC KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM NĂM HỌC 2021-2022 (Đề thi gồm 01 trang) Môn: Ngữ Văn Lớp: 10 Ban: Cơ bản Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian phát đề) Họ và tên thí sinh: ; Số báo danh: I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc đoạn trích: Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã viết: Lên đường, đối với chúng tôi là một tiếng nói định mệnh. Hầu như chưa có một dân tộc nào mà lịch sử được chứng nghiệm một hành trình dài lâu đến thế. Dài lâu trong đêm tối máu xương. Không phải chỉ cần một đôi chân rắn chắc, bền bỉ và một ý chí không hề mỏi mệt, mòn lụt mà một cái gì khác hơn, trên tất cả những thứ đó: Định mệnh. Không phải từ những ngàn năm trước, mỗi một người dân nơi đây đã nhận lãnh “định mệnh đi lên” từ một bàn tay quyền uy nào đó như bây giờ những người lính trẻ nhận tấm thẻ bài và vũ khí để ra chiến trận. Định mệnh đó không biết từ một phép mầu nào, đã hòa tan trong dòng sữa của những bà mẹ đầu tiên. Đã làm nên máu huyết và mỗi dòng máu chảy ngược về tim là từng nhát búa đánh mạnh vào chiếc cồng làm vang lên những bình minh rực rỡ. Và như thế họ đã ra đi cùng với giấc mơ. Bàn chân cha mẹ làm thành bàn chân con cháu. Núi cao thành đồng bằng. Đồng bằng thành nhà cửa, ruộng nương phố xá. Đất của mãnh thú thu gọn lại trong những biên giới khiêm nhường hơn. Những giống chân yếu đuối biến mất. Hành trình đã được làm bằng máu xương và nước mắt. Bằng vinh quang và tuyệt vọng. Bằng hăm hở và hối hận. Tất cả những kinh nghiệm đã vót nhọn những cơ năng của con người. Và trong mớ tên sắc bén đó, mũi tên quí giá nhất: ý thức đi lên. Đi lên! Không còn là một lời kêu gọi nữa mà chính mỗi chúng tôi là sự đi lên đó. Cả một dân tộc lên đường rất hồn nhiên. Như những đứa con của sứ mệnh gian truân và cao cả. Vendredi 1.3.1973 (Trích: Trịnh Công Sơn Một Nhạc Sĩ Thiên Tài, Bửu Ý, 2003) Thực hiện các yêu cầu sau: Câu 1: Theo tác giả Trịnh Công Sơn, điều gì “đối với chúng tôi là một tiếng nói định mệnh” ? Câu 2: Trong đoạn trích tác giả nói: Bàn chân cha mẹ làm thành bàn chân con cháu. Núi cao thành đồng bằng. Đồng bằng thành nhà cửa, ruộng nương phố xá. Đất của mãnh thú thu gọn lại trong những biên giới khiêm nhường hơn. Những giống chân yếu đuối biến mất. Theo anh/chị đây là hành trình tạo nên điều gì? Câu 3: Vì sao tác giả nói: “Và trong mớ tên sắc bén đó, mũi tên quí giá nhất: ý thức đi lên”? Câu 4: Từ đoạn trích trên hãy rút ra một thông điệp có ý nghĩa với mình nhất. II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1. (2,0 điểm) Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 120 chữ) về sứ mệnh của bản thân khi đất nước đang chiến đấu với đại dịch Covid - 19. Câu 2. (5,0 điểm) Phân tích đoạn trích sau: Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Vẫn biết trời xanh là mãi mãi Mà sao nghe nhói ở trong tim. (Trích Viếng lăng Bác, Viễn Phương, Ngữ văn 9, Tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019, tr.58) Hết Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm. Chữ ký của giám thị 1: ; Chữ ký của giám thị 2:
2. ĐỀ THI CHÍNH THỨC KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM ĐÁP ÁN – THANG ĐIỂM Môn: Ngữ Văn Lớp: 10 Ban: Cơ bản Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 3.0 1 Theo tác giả Trịnh Công Sơn, điều “đối với chúng tôi là một tiếng nói định mệnh” Lên đường 0.5 2 Trong đoạn trích tác giả nói: Bàn chân cha mẹ làm thành bàn chân con cháu. Núi cao thành đồng bằng. Đồng bằng thành nhà cửa, ruộng nương phố xá. Đất của mãnh thú thu gọn lại trong những biên giới khiêm nhường hơn. Những giống chân yếu đuối biến mất. -Đây là hành trình xây dựng kiến tạo nên đất nước 0.5 3 Vì sao tác giả nói: “Và trong mớ tên sắc bén đó, mũi tên quí giá nhất: ý thức đi lên” Trong nhiều nhân tố làm nên đất nước thì ý thức đi lên là yếu tố quan trọng nhất 0.5 Khẳng định vai trò của ý thức vươn lên vượt qua mọi khó khăn gian khổ, 0.5 mọi thử thách, đây là thứ vũ khí sắc bén của dân tộc ta ngàn đời nay để xây dựng và bảo vệ tổ quốc. 4 Rút ra được thông điệp có ý nghĩa từ trong đoạn trích 0.25 Lí giải 0.75 II LÀM VĂN 7.0 1 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn 2.0 (khoảng 120 chữ) về sứ mệnh của bản thân khi đất nước đang chiến đấu với đại dịch Covid - 19. a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn: Thí sinh có thể trình bày đoạn văn 0.25 theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng-phân-hợp, móc xích hoặc song hành. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: sứ mệnh của bản thân khi đất nước đang 0.25 chiến đấu với đại dịch Covid - 19. c. Triển khai vấn đề cần nghị luận 1.0 Sứ mệnh của bản thân khi đất nước đang chiến đấu với đại dịch Covid - 19. - Sứ mệnh là nhiệmvụ quan trọng thiêng liêng - Sứ mệnh của bản thân với đất nước khi đất nước đang chiến đấu với đại dịch + Có những hiểu biết đầy đủ chính xác về Covid- 19 và cách phòng chống an toàn + Nghiêm túc chấp hành quy định của nhà nước về phòng chống dịch + Bằng những hành động nhỏ để chung tay chống dịch như: Quyên góp ủng hộ, tham gia làm tình nguyện viên, không chia sẻ hoặc tung những tin đồn thất thiệt về dịch bệnh + Tuyên truyền công tác phòng chống dịch cho gia đình và những người xung quanh + Trang bị kiến thức kĩ năng đầy đủ bài bản sẵn sàng lên đường khi tổ quốc cần - Phê phán một bộ phận giới trẻ không hiểu biết về đại dịch, có những hành động quấy rối chống phá, làm lây lan dịch bệnh gây nguy hại cho cộng đồng và đất nước. d. Chính tả, ngữ pháp 0.25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. e. Sáng tạo 0.25 Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. 2 Phân tích đoạn trích sau: 5.0 Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Mà sao nghe nhói ở trong tim.
3. a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận 0.25 Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0.25 Tình cảm của tác giả và dân tộc Việt Nam đối với Bác Hồ. c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu cơ bản sau: * Giới thiệu khái quát về tác giả Viến Phương, tác phẩm Viếng lăng Bác 0.5 Cảm xúc của tác giả trước đoàn người vào lăng viếng Bác - Ẩn dụ “mặt trời”: Bác là mặt trời của dân tộc mang ánh sáng ấm áp cho cuộc sống của dân tộc, đồng thời thể hiện niềm yêu mến kính trọng Bác. Hình ảnh ẩn dụ có ý nghĩa ca ngợi sự vĩnh hằng, trường tồn của Bác trong trái tim của triệu người dân Việt. - Sử dụng điệp ngữ “ngày ngày”: chỉ thời gian vô tận, tấm lòng của người dân chưa bao giờ thôi nhớ Bác. 1.25 - Hình ảnh ẩn dụ “tràng hoa”: chỉ những người vào lăng viếng Bác kết thành tràng hoa rực rỡ huy hoàng, mỗi người mang một bông hoa của lòng thành kính, sự yêu mến và niềm ngưỡng vọng lãnh tụ. - “bảy mươi chín mùa xuân”: là hoán dụ chỉ cuộc đời Bác đẹp như những mùa xuân, đó còn là tuổi thọ của Bác. ⇒ Sự biết ơn công lao to lớn của chủ tịch Hồ Minh, niềm thành kính của người dân Việt Nam với vị lãnh tụ của dân tộc. Cảm xúc của tác giả khi vào lăng, nhìn thấy di hài Bác - “Giấc ngủ bình yên”: nói giảm nói tránh nhằm giảm đi nỗi đau, vừa thể 1.25 hiện thái độ nâng niu, trân trọng giấc ngủ của Bác. - “vầng trăng sáng dịu hiền”: nhân hóa chỉ ánh đèn tỏa ra từ lăng, đó cũng là ẩn dụ chỉ vẻ đẹp tâm hồn thanh cao của Người. - “Trời xanh”: ẩn dụ Bác trường tồn, vĩnh hằng cùng non sông đất nước. - Nhà thơ dùng nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “nghe nhói ở trong tim”, nhà thơ như nghe thấy nỗi đau cứ nhức nhối như cắt cứa trong tim mình. Nghệ thuật Với thể thơ tự do, giọng điệu trang trọng và tha thiết, hình ảnh ẩn dụ đẹp và 0.75 gợi cảm, ngôn ngữ bình dị, hàm súc d. Chính tả, ngữ pháp 0.25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. e. Sáng tạo 0.5 Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. TỔNG ĐIỂM 10.0