›
›
›

Bồi dưỡng học sinh giỏi Hóa học Thcs - Trường PT DTNT THCS & THPT Trà Cú

doc 13 trang hoaithuong97 3000
Download
Bạn đang xem tài liệu "Bồi dưỡng học sinh giỏi Hóa học Thcs - Trường PT DTNT THCS & THPT Trà Cú", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • docboi_duong_hoc_sinh_gioi_hoa_hoc_thcs_truong_pt_dtnt_thcs_thp.doc

Nội dung text: Bồi dưỡng học sinh giỏi Hóa học Thcs - Trường PT DTNT THCS & THPT Trà Cú

  1. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS DẠNG TOÁN CO2,SO2 P2O5 PHẢN ỨNG VỚI DUNG DÞCH NaOH, KOH. Ca(OH)2, Ba(OH)2 ) 1- Khi cho oxit axit(CO2,SO2 )vµo dung dÞch kiÒm ho¸ trÞ I( NaOH, KOH ) cã c¸c tr­êng hîp sau x¶y ra: * Tr­êng hîp 1: Khi cho CO2,SO2 vµo dung dÞch NaOH, KOH (Dung dÞch kiÒm) d­ ta cã mét s¶n phÈm lµ muèi trung hoµ + H2O ). n n (CO2 , SO2 ) ( NaOH, KOH ) Ph­¬ng tr×nh: CO2 + NaOH  NaHCO3 HoÆc c¸ch viÕt: CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O. V× CO2 d­ nªn CO2 tiÕp tôc ph¶n øng víi muèi t¹o thµnh: CO2 + Na2CO3 + H2O  2NaHCO3 . * Tr­êng hîp3: NÕu biÕt thÓ tÝch hoÆc khèi l­îng cña oxit axit vµ dung dÞch kiÒm th× tr­íc hÕt ta ph¶i tÝnh sè mol cña c¶ 2 chÊt tham gia råi lËp tØ sè. a, NÕu: n (NaOH,KOH) n ≤ 1 (CO 2 ,SO 2 ) KÕt luËn: S¶n phÈm t¹o ra muèi axit vµ CO2 hoÆc SO2 cßn d­. Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng:(x¶y ra c¶ 2 ph¶n øng) CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O. (1) CO2 + Na2CO3 hÕt + H2O  2NaHCO3. (2) b, NÕu: n (NaOH,KOH) n ≥ 2 ( kh«ng qu¸ 2,5 lÇn) (CO 2 ,SO 2 ) KÕt luËn:S¶n phÈm t¹o ra muèi trung hoµ do nNaOH, nKOH d­. Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng:(chØ x¶y ra 1 ph¶n øng). CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O. (1) c, NÕu: n (NaOH,KOH) 1 < n < 2 (CO 2 ,SO 2 ) KÕt luËn :S¶n phÈm t¹o ra lµ hçn hîp hai muèi:Muèi axit vµ muèi trung hoµ . Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng VÝ dô: CO2 + NaOH  NaHCO3 (I) CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O. HoÆc c¸ch viÕt: CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O. CO2 + Na2CO3 + H2O  2NaHCO3. (II) HoÆc: CO2 + NaOH  NaHCO3 NaHCO3 + NaOH  Na2CO3 + H2O (III) Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 1 -
  2. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS NhËn xÐt : - Trong c¸ch viÕt ph¶n øng (II) ta viÕt ph¶n øng t¹o thµnh Na2CO3 tr­íc, sau ®ã d­ CO 2 míi t¹o thµnh muèi axit. - C¸ch nµy lµ ®óng nhÊt v× lóc ®Çu l­îng CO 2 sôc vµo cßn rÊt Ýt, NaOHd­ do ®ã ph¶i t¹o thµnh muèi trung hoµ tr­íc. - C¸ch viÕt (I) vµ (III) nÕu nh­ gi¶i bµi tËp sÏ vÉn ra cïng kÕt qu¶ nh­ c¸ch viÕt (II),nh­ng b¶n chÊt ho¸ häc kh«ng ®óng.VÝ dô khi sôc khÝ CO2 vµo n­íc v«i trong, ®Çu tiªn ta thÊy t¹o thµnh kÕt tña vµ chØ khi CO2 d­ kÕt tña míi tan t¹o thµnh dung dÞch trong suèt. CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O CaCO3 + CO2 + H2O  Ca(HCO3)2 tan C¸ch viÕt (I) chØ ®­îc dïng khi kh¼ng ®Þnh t¹o thµnh hçn hîp hai muèi, nghÜa lµ : n n n CO2 < NaOH < 2 CO2 Hay: n (NaOH,KOH) 1 < n < 2 (CO 2 ,SO 2 ) 2- Khi cho dung dÞch kiÒm( NaOH, KOH ) t¸c dông víi P2O5 (H3PO4) Tuú thuéc vµo tØ lÖ sè mol: cã thÓ cã nhiÒu tr­êng hîp x¶y ra: n NaOH n = T (*) H 3 PO4 Do ta cã tØ lÖ (*) v× khi cho P2O5 vµo dung dÞch KOH, dung dÞch NaOH th× P2O5 sÏ ph¶n øng tr­íc víi H2O. PT: P2O5 + 3 H2O  2 H3PO4 NÕu: T ≤ 1 th× s¶n phÈm lµ: NaH2PO4 PT: NaOH + H3PO4 d­  NaH2PO4 + H2O NÕu: 1 < T < 2 S¶n phÈm t¹o thµnh lµ: NaH2PO4 + Na2HPO4 PT: 3NaOH + 2H3PO4 d­  NaH2PO4 + Na2HPO4 + 3H2O. NÕu: T = 2 th× s¶n phÈm t¹o thµnh lµ Na2HPO4 PT: 2NaOH + H3PO4  Na2HPO4 + 2H2O. NÕu: 2<T < 3.S¶n phÈm t¹o thµnh lµ hçn hîp hai muèi: Na2HPO4 vµ Na3PO4. PT: 5NaOH + 2H3PO4  Na3PO4 + Na2HPO4 + 5H2O. NÕu: T ≥ 3 th× s¶n phÈm t¹o thµnh lµ: Na3PO4 vµ NaOH d­ PT: 3NaOH + H3PO4  Na3PO4 + 3H2O. 3- Cho oxit axit (SO2 , CO2 ) vµo dung dÞch kiÒm ho¸ trÞ II (Ca(OH)2, Ba(OH)2 ) *Tr­êng hîp 1: NÕu ®Ò bµi cho CO2, SO2 vµo dung dÞch Ca(OH)2, Ba(OH)2d­ th× s¶n phÈm t¹o ra lµ muèi trung hoµ vµ H2O. Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + Ca(OH)2 d­  CaCO3 + H2O (ph¶n øng nµy dïng ®Ó nhËn biÕt ra khÝ CO2) *Tr­êng hîp 2: NÕu ®Ò bµi cho CO 2, SO2 tõ tõ vµo dung dÞch Ca(OH)2, Ba(OH)2 ®Õn d­ cho s¶n phÈm duy nhÊt lµ muèi axit. Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 2SO2 d­ + Ba(OH)2  Ba(HSO3)2 HoÆc: VÝ dô; CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O CaCO3 + CO2 + H2O  Ca(HCO3)2 tan *Tr­êng hîp 3: NÕu bµi to¸n chØ cho biÕt thÓ tÝch hoÆc khèi l­îng cña mét chÊt th× ph¶i biÖn luËn c¸c tr­êng hîp: n CO 2 * NÕu:≤ 1 n (Ba(OH)2 ,Ca(OH)2 ) KÕt luËn: s¶n phÈm t¹o thµnh lµ muèi trung hoµ. Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 2 -
  3. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + Ca(OH)2 d­  CaCO3 + H2O n CO 2 * NÕu : ≥n 2 (kh«ng qu¸ 2,5 lÇn) (Ba(OH)2 ,Ca(OH)2 ) KÕt luËn: s¶n phÈm t¹o thµnh lµ muèi axit. Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 2CO2 d­ + Ca(OH)2  Ca(HCO3)2 HoÆc: CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O CaCO3 + CO2 + H2O  Ca(HCO3)2 tan n CO 2 * NÕu: 1 2a Dung dÞch sau ph¶n øng chøa: Na2CO3 = a (mol). NaOH = (b-2a)mol. Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O. (2) Sè mol Tr­íc P/­ a b c¸c chÊt Ph¶n øng a 2a a a Sau P/­ 0 b-2a a a *Tr­êng hîp 3: CO2 d­ b < 2a. CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O. (3) Sè mol Tr­íc P/­ a b c¸c chÊt Ph¶n øng b/2 b b/2 b/2 Sau P/­ a- b/2 0 b/2 b/2 Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 3 -
  4. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS Sau ph¶n øng : CO2 d­ = (a- b/2) mol. Na2CO3 = b/2 mol CO2 + H2O + Na2CO3  2NaHCO3 (4) a-b/2 b/2 (mol) NÕu: CO2 ph¶n øng võa ®ñ hoÆc d­ víi Na2CO3 theo ph­¬ng tr×nh (4) => a - b/2 ≥ b/2 a ≥ b. n Dung dÞch chØ chøa:NaHCO3 = 2 Na2CO3 = b (mol) NÕu: Na2CO3 d­ theo ph­¬ng tr×nh (4) => b/2 > a – b/2 b/2 0 Dung dÞch sau ph¶n øng chøa 2 chÊt: NaHCO3 = 2( a- b/2 ) (mol) Na2CO3 d­ = b/2 – (a-b/2) = b- a (mol) II – Bµi tËp: 1- D¹ng bµi tËp CO2,SO2 ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm NaOH, KOH. Bµi 1: Ng­êi ta dïng dung dÞch NaOH 0,1 M ®Ó hÊp thô 5,6 l CO 2( ®o ë ®ktc).TÝnh V dung dÞch NaOH ®ñ ®Ó: a,T¹o ra muèi axit.TÝnh nång ®é mol/l cña muèi nµy trong dung dÞch sau ph¶n øng ? b,T¹o ra muèi trung hoµ.TÝnh nång ®é mol/l cña muèi nµy trong dung dÞch sau ph¶n øng? c.T¹o ra c¶ hai muèi víi tØ lÖ sè mol lµ 2:1.TÝnh nång ®é mol/l cña mçi muèi cã trong dung dÞch sau ph¶n øng? *Ph©n tÝch ®Ò bµi: n n - §Ó t¹o ra muèi axit th× tØ lÖ: CO2 : NaOH = 1:1. n n - §Ó t¹o ra muèi trung hoµ: CO2 : NaOH = 2:1. n n - §Ó t¹o ra c¶ hai muèi tØ lÖ 2:1 th× tØ lÖ vÒ sè mol. 1 < CO2 : NaOH < 2. Bµi gi¶i n 5,6 CO2 = = 0,25 ( mol) 22,4 a, Tr­êng hîp t¹o ra muèi axit. Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + NaOH  NaHCO3 ( 1 ) 1 1 mol n n Theo(1) : NaOH = CO2 = 0,25 (mol) do ®ã 0,25 Vd2 NaOH = = 2,5 (mol) 0,1 n n vµ NaHCO3 = CO2 = 0.25 (mol) do ®ã. 0,25 CM( NaHCO3) = = 0,1 (M) 2,5 Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 4 -
  5. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS b,Tr­êng hîp t¹o ra muèi trung hoµ. Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O (2) 2(mol) 1(mol) 1 ( mol) n n Theo (2): NaOH = 2 CO2 = 2.0,25 = 0,5 (mol) do ®ã: 0,5 Vd2 NaOH = = 5 ( lit ) 0,1 n n Vµ: NaOH = CO2 = 0,25 (mol) 0,25 CM(NaOH) = = 0,05 (M) 5 c,Tr­êng hîp t¹o ra c¶ hai muèi víi tØ lÖ sè mol 2 muèi lµ 2:1 n n NaHCO3 : Na2CO3 = 2 : 1 (*) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + NaOH  NaHCO3 ( 3 ) 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O (4) Theo (*) ta ph¶i nh©n ®«i (3) råi céng víi (4) ta ®­îc: 4NaOH + 3CO2  2NaHCO3 + Na2 CO3 + H2O (5) 4 Theo (5) nNaOH = .0,25 = 0,33 (mol) 3 0,33 Do ®ã: VNaOH = = 3,3 (lit) 0,1 n 2 n 2 vµ : (5) => NaOH = CO2 = .0,25 = 0,167 (mol) 3 3 n 1 n 1 (5) => Na2CO3 = CO2 = .0,25 = 0,083 (mol) 3 3 VËy : 0,167 CM(NaHCO3) = = 0,05 ( M ) 3,3 0,083 CM( Na2CO3) = = 0,025 ( M ) 3.3 Bµi 2: DÉn khÝ CO2 ®iÒu chÕ ®­îc b»ng c¸ch cho 100 g ®¸ v«i t¸c dông víi dung dÞch HCl d­, ®i qua dung dÞch chøa 60 g NaOH.TÝnh khèi l­îng muèi t¹o thµnh: * Ph©n tÝch ®Ò bµi: - Tr­íc khi tÝnh khèi l­îng muèi t¹o thµnh ta ph¶i x¸c ®Þnh muèi nµo ®­îc t¹o ra sau ph¶n øng - Khi cho axit HCl t¸c dông víi CaCO3 cã mét s¶n phÈm t¹o ra lµ khÝ CO2 ta sÏ tÝnh ®­îc sè m mol CO2dùa vµo CaCO3 = 100 g. - TÝnh sè mol cña 60 g NaOH. n n - XÐt tØ lÖ NaOH : CO2 . - Dùa vµo tØ lÖ x¸c ®Þnh muèi t¹o thµnh tõ ®ã dùa vµo sè mol CO2,sè mol NaOH tÝnh ®­îc khèi l­îng muèi. Bµi gi¶i n 100 CaCO3 = = 1 (mol) 100 Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CaCO3 + 2HCl  CaCl2 + CO2 + H2O (1) n n Theo ( 1 ) CO2 = CaCO3 = 1(mol) Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 5 -
  6. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS 60 nNaOH = = 1,5 (Mol) 40 n NaOH Ta cã : 1 NaOH = 2 CO2 = 2x (mol) n n Theo (5) => NaOH = CO2 = y (mol) nNaOH = 1,5 (mol) do ®ã ta cã: 2x + y = 1,5 (II) KÕt hîp (I),(II) ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh : x + y = 1 ( I ) x = 0,5 ( mol) => y = 0,5 (mol) 2x + y = 1,5 (II) VËy: m NaHCO3 = 0,5 . 84 = 46 (g) m Na2CO3 = 0,5.106 = 53 (g) *C¸ch 3: 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O (5) Sè mol Tr­íc P/­ 1,5 1 1 1 c¸c chÊt Ph¶n øng 1,5 .1,5 .1,5 2 2 Sau P/­ 0 0,25 0,75 V× CO2 d­ nªn tiÕp tôc ph¶n øng víi Na2CO3 theo ph­¬ng tr×nh: CO2 + N a2CO3 + H2O  2NaHCO3 (6) Sè mol Tr­íc P/­ 0,25 0,75 c¸c chÊt Ph¶n øng 0,25 0,25 2. 0,25 Sau P/­ 0 0,5 0,5 Dung dÞch sau ph¶n øng gåm: Na2CO3 : 0,5 (mol) NaHCO3 : 0,5 (mol) Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 6 -
  7. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS => m Na2CO3 = 0,5 . 106 = 53 (g) m => NaHCO3 = 0,5 . 84 = 46 (g) Bµi 3: HÊp thô hoµn toµn 4,48 LÝt CO2 vµo 500 ml dung dÞch NaOH thu ®­îc 17,9gam muèi.TÝnh CM cña dung dÞch NaOH. *Ph©n tÝch ®Ò bµi: n Ta cã CM = V VNaOH = 500(ml) = 0,5 lÝt n §Ó tÝnh CM(NaOH) ta ph¶i tÝnh ®­îc NaOH. n Khi cho CO2hÊp thô hoµn toµn vµo dung dÞch NaOH ch­a biÕt NaOH.Ta kh«ng thÓ lËp ®­îc tØ sè n n NaOH : CO2 §Ó x¸c ®Þnh s¶n phÈm.Ta ph¶i xÐt c¶ 3 tr­êng hîp x¶y ra: Bµi gi¶i: n n *Tr­êng hîp 1: CO2 ≥ NaOH S¶n phÈm t¹o ra lµ muèi axit. Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + NaOH  NaHCO3 ( 1 ) n 4,48 CO2 = = 0,2 (mol) 22,4 Muèi sau ph¶n øng lµ NaHCO3. n 17,9 NaHCO3 = = 0,2 ( mol). 84 n n Theo (1) CO2 = NaOH = 0,2 (mol) 0,2 CM(NaOH) = = 0,4 (mol/l) 0,5 n n *Tr­êng hîp 2: NaOH ≥ CO2 s¶n phÈm t¹o ra lµ muèi trung hoµ . Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O (2) n 17,9 Na2CO3 = = 0,17 (mol) 106 n n n Theo (2) NaOH = CO2 = 0,17 (mol) => CO2 d­ . n CO2 d­ = 0,2 – 0,17 = 0,03 (mol) Do CO2d­ sÏ ph¶n øng víi s¶n phÈm cña ph¶n øng (2). CO2 + N a2CO3 + H2O  2NaHCO3 (3) 1 n n n Theo (3): NaHCO3 = CO2 = Na2CO3 = 0,03 (mol) 2 n => Na2CO3 d­ cßn l¹i trong dung dÞch sau ph¶n øng (3) lµ: n Na2CO3 = 0,17 – 0,03= 0,14 ( mol ) m => Na2CO3 = 0,14 . 106 = 14,8 (g) n m (3) => NaHCO3 = 2.0,03 = 0,06 (mol) => NaHCO3 = 0,06.84 = 5,04 (g) Do ®ã khèi l­îng cña hai muèi lµ: m = 5,04 + 14,84 = 19,8 (g) > 17,9 (g). VËy tr­êng hîp 2 lo¹i: *Tr­êng hîp 3: T¹o ra hai muèi ( muèi axit vµ muèi trung hoµ) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + NaOH  NaHCO3 ( 4 ) 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O (5) Gäi x,y lÇn l­ît lµ sè mol cña NaHCO3vµ Na2CO3 (x, y > 0) Theo bµi ra ta cã ph­¬ng tr×nh : 84 x + 106 y = 17,9 ( I ) Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 7 -
  8. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS Theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng (4),(5) tæng sè mol CO2 b»ng tæng sè mol 2 muèi ta cã ph­¬ng tr×nh: x + y = 0,2 ( II ) KÕt hîp (I) vµ (II) ta ®­îc: 84 x + 106 y = 17,9 ( I ) => x = 0,15 ( mol ) x + y = 0,2 ( II ) y = 0,05 ( mol ) n n (4) => NaOH = NaHCO3 = x = 0,15 (mol) n n (5) => NaOH = 2 Na2CO3 = 2.0,05 = 0,1 (mol) Do ®ã:Tæng sè mol NaOH tham gia ph¶n øng lµ: nNaOH = 0,1 + 0,15 = 0,25 (mol) 0,25 => CM(NaOH) = = 0,5 (mol) 0,5 *Chó ý: NÕu bµi to¸n chØ cho thÓ tÝch hoÆc sè mol mét chÊt ta ph¶i xÐt c¶ ba tr­êng hîp tao ra muèi axit hoÆc muèi trung hoµ hoÆc t¹o ra hçn hîp hai muèi. Bµi 4: Ng­êi ta dÉn 2,24 lÝt khÝ CO2 (ë ®ktc) qua b×nh ®ùng dung dÞch NaOH. KhÝ CO2 bÞ hÊp thô hoµn toµn. Sau ph¶n øng muèi nµo ®­îc t¹o thµnh víi khèi l­îng lµ bao nhiªu gam? *Ph©n tÝch ®Ò bµi: Víi bµi tËp nµy chØ cho tr­íc sè mol (tøc VCO2 ë ®ktc) cña CO2 cßn sè mol NaOH ch­a biÕt. V× vËy muèn biÕt muèi nµo ®­îc t¹o thµnh vµ khèi l­îng lµ bao nhiªu ta ph¶i xÐt c¸c tr­êng hîp x¶y ra: Bµi gi¶i n 2,24 CO2 = = 0,1 (mol) 22,4 *Tr­êng hîp1: S¶n phÈm t¹o thµnh lµ: Na2CO3. n n CO2 = 2 NaOH. Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O (1) n n Theo (1) CO2 = NaCO3 = 0,1 (mol) m => Na2CO3 = 0,1 . 106 = 10,6 (g) *Tr­êng hîp2:S¶n phÈm t¹o thµnh lµ muèi axit: NaHCO3. n n CO2 = NaOH Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + NaOH  NaHCO3 ( 2 ) n n Theo (2) NaHCO3 = CO2 = 0,1 (mol) m => NaHCO3 =0,1 . 84 = 8,4 (g) *Tr­êng hîp3: S¶n phÈm t¹o thµnh lµ hçn hîp hai muèi. NaHCO3 vµ Na2CO3 n NaOH Khi ®ã 1 < n < 2. CO 2 C¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng : CO2 + NaOH  NaHCO3 ( 3 ) Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 8 -
  9. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O (4) Vµ khèi l­îng hçn hîp hai muèi: m m 8,4 (g) < NaHCO3 + Na2CO3 < 10,6 (g) * Bµi tËp vËn dông : Bµi 5: Cho 16,8 lit CO2(ë ®ktc) hÊp thô hoµn vµo 600 ml dung dÞch NaOH 2M.Thu ®­îc dung dÞch A. 1.TÝnh tæng khèi l­îng muèi cã trong dung dÞch A. 2. LÊy dung dÞch A cho t¸c dông víi mét l­îng d­ BaCl2 .TÝnh khèi l­îng kÕt tña t¹o thµnh . Bµi 6: DÉn khÝ CO2 ®iÒu chÕ ®­îc b»ng c¸ch cho 10 (g)CaCO3 t¸c dông víi dung dÞch HCl d­ vµo dung dÞch NaOH.TÝnh khèi l­îng muèi t¹o thµnh. (Cho Na =23,O = 16, C = 12, H = 1, Ca = 40) Bµi 7: Hoµ tan m(gam) hçn hîp Na2CO3 vµ K2CO3 vµo 55,44 gam H2O ®­îc 55,44 ml dung dÞch ( d =1,0822 ),bá qua sù biÕn ®æi thÓ tÝch. Cho tõ tõ dung dÞch HCl 0,1 M vµo dung dÞch trªn cho ®Õn khi tho¸t ra 1,1 gam khÝ th× dõng l¹i.Dung dÞch thu ®­îc cho t¸c dông víi n­íc v«i trong t¹o ra 1,5 gam kÕt tña kh«.Gi¸ trÞ m vµ thÓ tÝch dung dÞch HCl 0,1 M lµ: A. 5,66 gam ; 0,05 lÝt C. 56,54 gam ; 0,25 lÝt. B. 4,56 gam ; 0,025 lÝt D. 4,56 gam ; 0,5 lÝt Bµi 8: Nung 20 gam CaCO3 vµ hÊp thô hoµn toµn thÓ tÝch khÝ t¹o ra do sù nhiÖt ph©n CaCO3 nãi trªn trong 0,5 lit dung dÞch NaOH 0,56 M . Nång ®é mol cña muèi cacbonat thu ®­îc (cho Ca = 40) lµ. A. CM ( Na2CO3) = 0,12 M ,CM(NaHCO3) = 0,08 M B. CM ( Na2CO3) = 0,16 M ,CM(NaHCO3) = 0,24 M C. CM ( Na2CO3) = 0,4 M ,CM(NaHCO3) = 0 D. CM ( Na2CO3) = 0, CM(NaHCO3) = 0,40 M 2- D¹ng bµi tËp P2O5 ph¶n øng víi dung dÞch NaOH, KOH. Bµi 9: §èt ch¸y hoµn toµn 6,2 g ph«tpho thu ®­îc chÊt A.Cho chÊt A t¸c dông víi 800 ml dung dÞch NaOH 0,6 M . Th× thu ®­îc muèi g×? Bao nhiªu gam? * Ph©n tÝch ®Ò bµi: - §èt ch¸y phèt pho ta thu ®­îc P 2O5 (A). Cho A (P2O5 )t¸c dông víi dungdÞch NaOH th× P2O5 sÏ ph¶n øng víi H2O tr­íc t¹o ra H3PO4. - TÝnh sè mol H3PO4 vµ sè mol NaOH. n NaOH - XÐt tØ sè: n tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc muèi g× ®­îc t¹o thµnh . H 3 PO4 Bµi gi¶i 6,2 nP = = 0,2 (mol) 31 nNaOH = 0,8 . 0,6 = 0,48 (mol). C¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng : Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 9 -
  10. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS 4P + 5O2  2P2O5 (1) P2O5 + 3H2O  2H3PO4 (2) n 1 n 0,2 Theo (1) => P2O5 = P = = 0,1 (mol) 2 2 n n Theo (2) => H3PO4 = 2 P2O5 = 2.0,1 = 0,2 (mol) XÐt tØ lÖ: n NaOH 0,48 2 NaOH = 2 Na2HPO4 = 2x (mol) n n => H3PO4 = Na2HPO4 = x (mol) n n Theo (5) => NaOH = 3 Na3PO4 = 3y (mol) n n => H3PO4 = Na3PO4 = y (mol) Theo bµi ra:  nNaOH = 0,48 (mol) = 2x +3y (I) n  H3PO4 = 0,2 (mol) = x + y (II) Do®ã ta cã : 2x +3y = 0,48 (I) => x = 0,12 (mol) x + y = 0,2 (II) y = 0,08 (mol) m VËy khèi l­îng muèi: Na2HPO4 = 0,12 . 142 = 17,04 (g) m Na3PO4 = 0,08 . 164 = 13,12 (g) 3 - D¹ng bµi tËp oxit axit ( CO2, SO2 ) ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm ho¸ trÞ II( Ca(OH)2, Ba(OH)2 ) Bµi 10: Nªu hiÖn t­îng x¶y ra vµ gi¶i thÝch khi sôc tõ tõ CO2 vµo dung dÞch n­íc v«i trong trong èng nghiÖm sau ®ã ®un nãng èng nghiÖm trªn ngän löa Bµi gi¶i: *HiÖn t­îng : Khi sôc CO2 tõ tõ vµo dung dÞch n­íc v«i trong th× lóc ®Çu thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng vµ l­îng kÕt tña t¨ng dÇn. - NÕu tiÕp tôc sôc CO2 th× thÊy l­îng kÕt tña l¹i gi¶m dÇn vµ tan hÕt t¹o dung dÞch trong suèt. - NÕu ®un nãng dung dÞch sau ph¶n øng th× ta l¹i thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng * Gi¶i thÝch: - Lóc ®Çu khi míi sôc CO2 th× l­îng CO2 Ýt l­îng Ca(OH)2 d­ khi ®ã chØ x¶y ra ph¶n øng CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O VËy kÕt tña tr¾ng xuÊt hiÖn lµ: CaCO3 l­îng kÕt tña nµy t¨ng dÇn ®Õn khi n n CO2 = Ca(OH)2 lóc ®ã l­îng kÕt tña lµ cùc ®¹i - NÕu tiÕp tôc sôc khÝ CO2 vµo th× thÊy kÕt tña tan dÇn lµ do lóc ®ã l­îng Ca(OH)2 ®· hÕt CO2 d­ khi ®ã x¶y ra ph¶n øng CaCO3 + CO2 + H2O  Ca(HCO3)2 tan S¶n phÈm t¹o thµnh lµ Ca(HCO3)2 tan nªn l­îng kÕt tña gi¶m dÇn ®Õn khi l­îng kÕt tña tan hÕt th× t¹o dung dÞch trong suèt n n Lóc ®ã : CO2 =2 Ca(OH)2 s¶n phÈm trong èng nghiÖm chØ lµ Ca(HCO3)2 - Nh­ng nÕu ta lÊy s¶n phÈm sau ph¶n øng ®un nãng trªn ngän löa ®Ìn cån th× l¹i thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng lµ do to Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2 + H2O Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 10 -
  11. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS Bµi 11: Hoµ tan hÕt 2,8 (g) CaO vµo H2O ®­îc dung dÞch A. Cho 1,68 lÝt khÝ CO2 (®o ë ®ktc) hÊp thô hoµn toµn dung dÞch A.Hái cã bao nhiªu gam muèi t¹o thµnh? * Ph©n tÝch ®Ò bµi: - §Ò bµi cho 2,8 g CaO ta sÏ tÝnh ®­îc nCaO.Dùa vµo ph¶n øng CaO t¸c dông víi n­íc tÝnh n ®­îc Ca(OH)2. n - MÆt kh¸c biÕt VCO2 = 1,68 lit tÝnh ®­îc CO2 n CO 2 - LËp tØ sè n ta sÏ x¸c ®Þnh ®­îc muèi nµo ®­îc t¹o thµnh vµ tÝnh ®­îc khèi l­îng Ca(OH)2 cña muèi. Bµi gi¶i 2,8 nCaO = = 0,05 (mol) 56 n 1,68 CO2 = = 0,075 (mol) 22,4 Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng : CaO + H2O  Ca(OH)2 (1) n n (1) => Ca(OH)2 = CaO = 0,05 (mol) n CO 2 0,075 XÐt tØ lÖ: 1 x = 0,025 (mol) 1 x + y = 0,05 (II) y = 0,05 (mol) 2 n n m Theo (2): CO2 = CaCO3 = 0,025 (mol) => CaCO3= 0,025.100 = 2,5 (g) n 1 n 1 Theo (3): Ca(HCO3)2 = CO2 = .0,05 = 0,025 2 2 m => Ca(HCO3)2 = 0,025.162 = 4,05 (g) . *C¸ch 2: Sau khi tÝnh sè mol lËp tØ sè x¸c ®Þnh ®­îc s¶n phÈm t¹o ra lµ hçn hîp hai muèi ta viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng nh­ sau: CO2 + Ca(OH)2  CaCO3  + H2O (4) Sè mol Tr­íc P/­ 0,075 0,05 c¸c chÊt Ph¶n øng 0,05 0,05 0,05 Sau P/­ 0,025 0 0,05 Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 11 -
  12. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS n Theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng (4) CO2 d­ nªn tiÕp tôc ph¶n øng víi s¶n phÈm CaCO3 theo ph­¬ng tr×nh: CO2 + CaCO3  + H2O  Ca(HCO3)2 (5) Sè mol Tr­íc P/­ 0,025 0,05 c¸c chÊt Ph¶n øng 0,025 0,025 0,025 Sau P/­ 0 0,025 0,025 VËy Sau ph¶n øng thu ®­îc c¸c chÊt lµ: Ca(HCO3)2 = 0,025 (mol) CaCO3 = 0,025 (mol) VËy khèi l­îng c¸c chÊt thu ®­îc trong hçn hîp : m Ca(HCO3)2 = 0,025 . 162 = 4,05 (g) m CaCO3 = 0,025 . 100 = 2,5 (g) Bµi 12: Cho 10 lÝt hçn hîp khÝ gåm N2 vµ CO2 ®i qua 2 lit dung dÞch Ca(OH)2 0,02 M ®­îc 1 g kÕt tña. X¸c ®Þnh % theo thÓ tÝch cña c¸c chÊt khÝ cã trong hçn hîp.(C¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc). *Ph©n tÝch ®Ò bµi: - Khi cho N2, CO2 ®i qua dung dÞch Ca(OH)2 chØ cã CO2 ph¶n øng víi Ca(OH)2. - Trong 10 lÝt hçn hîp khÝ N2 vµ CO2 chóng ta kh«ng biÕt sè mol CO2 b»ng bao nhiªu.do vËy n CO 2 kh«ng thÓ xÐt tØ lÖ don ®ã kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c muèi nµo ®­îc t¹o thµnh Ca(OH)2 nªn ph¶i xÐt c¸c tr­êng hîp: - Tr­êng hîp 1: T¹o ra muèi trung hoµ. - Tr­êng hîp 2: T¹o ra muèi axit ( Tr­êng hîp nµy lo¹i v× muèi axit tan m©u thuÉn víi ®Ò bµi co 1g kÕt tña. - Tr­êng hîp 3 t¹o ra hçn hîp hai muèi. Bµi gi¶i Khi cho 10 lÝt h«n hîp N2 vµ CO2 vµo dung dÞch Ca(OH)2 chØ cã CO2 ph¶n øng víi Ca(OH)2. n n *Tr­êng hîp1: NÕu CO2 VCO2 = 0,01 . 22,4 = 0,224 (lit) 0,224 => % CO2 = . 100 = 2,24 (%) 10 => % N2 = 100 – 2,24 = 97,76 (%). n CO 2 *Tr­êng hîp2: 1 < n < 2 .s¶n phÈm t¹o thµnh lµ hçn hîp cña hai muèi : CaCO3, Ca(OH)2 Ca(HCO)2. Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + Ca(OH)2  CaCO3  + H2O (2) 2CO2 + Ca(OH)2  Ca(HCO)2 (3) n Ca(OH)2 = 0,02 .2 = 0,04 (mol). n n n Theo (2) CaCO3 = Ca(OH)2 = CO2 = 0,01 (mol). n Ca(OH)2 ë ph¶n øng (2) lµ : 0,04 - 0,01 = 0,03 (mol). Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 12 -
  13. Trường PT DTNT THCS&THPT Trà Cú Boài döôõng HSG Hoùa Học THCS n n Theo (3) : CO2 = 2 Ca(OH)2 = 0,03 .2 = 0,06 (mol) n => CO2 ph¶n øng lµ: 0,06 + 0,01 = 0,07 (mol) => VCO2 = 0,07 . 22,4 = 1,57 (lit) 1,57 => % VCO2 = .100 = 15,68 (%) 10 => % N2 = 100 – 15,68 = 84,3 (%) n CO 2 * Tr­êng hîp 3: 2 ≤ n S¶n phÈm t¹o ra muèi axit .Lo¹i tr­êng hîp nµy v× Ca(OH)2 muèi axit ta hÕt mµ ®Çu ba× cho thu ®­îc 1 g kÕt tña. *Bµi tËp vËn dông: Bµi 13: DÉn khÝ CO2 vµo 800 ml dung dÞch Ca(OH)2 0,1 M t¹o ra ®­îc 2 (g) mét muèi kh«ng tan cïng mét muèi tan . a,TÝnh thÓ tÝch khÝ CO2 ®· dïng ( C¸c khÝ ®o ë ®ktc) b, TÝnh khèi l­îng vµ nång ®é mol/l cña muèi tan. Bµi 14: §Ó ®èt ch¸y 6,72 lÝt hçn hîp khÝ A gåm CO,CH4, cÇn dïng 6,72 lÝt khÝ O2.TÝnh thµnh phÇn % theo thÓ tÝch mçi khÝ trong A. - HÊp thô toµn bé khÝ sinh ra trong ph¶n øng ch¸y vµo b×nh chøa 4 lÝt dung dÞch Ca(OH)2 xuÊt hiÖn 25 g kÕt tña tr¾ng. TÝnh CM cña dung dÞch Ca(OH)2. Bµi 15: HÊp thô hoµn toµn V lÝt CO2 (ë ®ktc) vµo dung dÞch Ca(OH)2 thu ®­îc 10 gam kÕt tña. Lo¹i bá kÕt tña råi nung nãng phÇn dung dÞch cßn l¹i thu ®­îc 5 gam kÕt tña n÷a .V b»ng: A, 3,36 lit C, 2,24 lit B, 4,48 lit D, 1,12 lit Giáo viên: Trần Thị Bảo Ngọc Trang- 13 -