›
›
›

Hóa học 9 - Tài liệu bồi dưỡng học sinh giỏi

doc 22 trang hoaithuong97 5341
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Hóa học 9 - Tài liệu bồi dưỡng học sinh giỏi", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • dochoa_hoc_9_tai_lieu_boi_duong_hoc_sinh_gioi.doc

Nội dung text: Hóa học 9 - Tài liệu bồi dưỡng học sinh giỏi

  1. A. Phaàn Lí Thuyeát: Chuû ñeà1: vieát phöông trình phaûn öùng ,boå tuùc, choïn caëp chaát chuoåi bieán ñoåi hoaù hoïc. Höôùng giaûi: Naém vöõng caùc tính chaát cuûa hôïp chaát Naém ñöôïc moái quan heä giöõa hôïp chaát voâ cô Choïn chaát thích hôïp ñeå ñieàn vaøo choã troáng Baøi 1: ( Baøi 1/ 22 chuyeân ñeà boài döôõng moân Hoaù Hoïc 9) Choïn chaát thích hôïp ñieàn vaøo choã troáng vaø hoaøn thaønh caùc phöông trình sau * Caùc chaát ñaõ cho: Ca(HCO3)2, NaAlO2, AgNO3, Na2CO3, H2SO4, H2O. a. KOH + KNO3 + Ag2O + b. HCl + CaCl2 + + H2O c.Ca(OH)2 + NaOH + CaCO3 d. NaOH + . CaCO3 + Na2CO3 +H2O e. Al+ NaOH + + H2O g. BaCl2 + + HCl Baøi giaûi 1: a.2KOH + 2AgNO3 2KNO3 + Ag2O + H2O b.2HCl + Ca(HCO3)2 CaCl2 +2CO2+ 2H2O c.Ca(OH)2 + Na2CO3 CaCO3 + NaOH d.2NaOH+Ca(HCO3)2 CaCO3 + Na2CO3 + 2H2O e.2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2 g. BaCl2 + H2SO4 BaSO4 + 2HCl Baøi 2: ( Baøi 2/ 22-23 chuyeân ñeà boài döôõng moân Hoaù Hoïc 9) Choïn chaát thích hôïp ñieàn vaøo choã trong caùc sô ñoà phaûn öùng sau vaø hoaøn thaønh caùc phöông trình ñoù a. Na2S + . H2S + b. CaCO3 + . CaSO4 + .+ to c. NaOH + NaHCO3 d. Ca(HCO3)2  . + CO2 + dp e. (NH4)2SO4 + Na2SO4 + .+ g. NaCl + H2O mangngân NaOH + + . Baøi giaûi 2: a. Na2S + 2HCl H2S + 2NaCl b. CaCO3 + H2SO4 CaSO4 + CO2 + H2O to c. NaOH + SO2 NaHSO3 d. Ca(HCO3)2  CaCO3 + CO2 + H2O dp e.(NH4)2SO4 +2NaOH Na2SO4+2NH3  +2H2O, g.2NaCl+ H2O mangngân 2NaOH+H2  +Cl2  Baøi 3: ( Baøi 3/ 24-25 chuyeân ñeà boài döôõng moân Hoaù Hoïc 9) Xaùc ñònh caùc chaát A,B,C trong sô ñoà phaûn öùng thöïc hieän chuoãi bieán ñoåi ñoù: A (1) B (2) C (3) Cu (4)  A to H2 H2SO4( d .n) ( Bieát A laø hôïp chaát cuûa ñoàng) Baøi giaûi 3: Töø (4) A laø CuSO4 , B laø Cu(OH)2 ,C laø CuO to (1) CuSO4+2NaOH Cu(OH)2  +Na2SO4 (2) Cu(OH)2  CuO + H2O to (3) CuO + H2  Cu + H2O (4) Cu + 2H2SO4 (ñ noùng) CuSO4 +SO2  +2 H2O Baøi 4: ( Baøi 4/ 25 chuyeân ñeà boài döôõng moân Hoaù Hoïc 9) Xaùc ñònh caùc chaát A,B,C,D,E. vaø hoaøn thaønh phöông trình phaûn öùng cho döôùi ñaây : (1) A + B Na2CO3 + H2O (2) Na2CO3 + C D + B (3) D + A + H2O E (4) E + B Na2CO3 +D +H2O 1
  2. Baøi giaûi 4: Töø (1) A laø CO2, B laø NaOH . töø (2) C laø Ca(OH)2, D laø CaCO3 , E laø Ca(HCO3)2 . Caùc phöông trình phaûn öùng (1) CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O (2) Na2CO3 + Ca(OH)2 CaCO3 + 2NaOH (3) CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2 (4) Ca(HCO3)2 + 2NaOH CaCO3 + Na2CO3 + 2H2O Baøi 5 : ( Baøi 4/ 25 chuyeân ñeà boài döôõng moân Hoaù Hoïc 9) Xaùc ñònh chaát A,B,C,D,E. trong sô ñoà phaûn öùng sau ( ghi roõ ÑK neáu coù) a. Cu + A CuSO4 + B + C b. B + KOH D + C c. B + O2 E d. E + C A e. D + A K2SO4 +B + C Baøi giaûi 5: Xaùc ñònh caùc chaát A,B,C,D,E. trong sô ñoà phaûn öùng : Töø (a) A: H2SO4( ñ, n) ; B: SO2 ; C: H2O; D: K2SO3 ; E: SO3. Caùc pöông trình phaûn öùng. (a) Cu + 2H2SO4(ñ,n) CuSO4 + SO2  + H2O (b) SO2 + 2KOH K2SO3 + H2O 400oc (c) 2SO2 + O2  2SO3 ( d) SO3 + H2O H2SO4 V2O5 (e) K2SO3 + H2SO4 K2SO4 + H2O + SO2  Baøi 6: ( Baøi 11/ 28 chuyeân ñeà boài döôõng moân Hoaù Hoïc 9) Xaùc ñònh chaát A,B,C,D. vaø vieát phöông trình phaûn öùng hoaøn thaønh chuoãi bieán ñoåi hoaù hoïc  O2 (1)  H2O(2)  H3PO4 (3)  H2SO4 (4) a. A t0 B C D Ca(H2PO4)2  O2 (1)  O2 (2)  H2O(3) b. FeS2 t0 A to xt B C (NH4)2SO4 oc  196  H2 Khoâng khí(3) Xto ,xt(4) Y (5) Baøi giaûi 6: a. Töø (4) D: laø Ca3(PO4)2 ; C: Ca(OH)2 ; B: CaO ; A: Ca. Caùc phöông trình phaûn öùng : (1) Ca + O2 CaO (2) CaO + H2O Ca(OH)2 (3) 6Ca(OH)2 + 4H3PO4 2Ca3(PO4)2 + 2H2O (4) Ca3(PO4)2 + 4H3PO4 3Ca(H2PO4)2 b.Töø (1) A : SO2, B: SO3 , C : H2SO4, Töø(1) X : N2 , Y : NH3 Caùc phöông trình hoaù hoïc: to to xt (1) 4FeS2 + 11O2  2Fe2O3 + 8SO2 (2) 2SO2 +O2 P 2SO2 oc (3) khoâng khí hoaù loûng thu ñöôïc N2 ôû nhieät ñoä - 196 to P (4) N2 + 3H2  2NH3 (5) 2NH3 + H2SO4 (NH4)2SO4 xt  Baøi 7: ( Baøi 2.47/89 Höôùng daãn laøm baøi taäp hoaù hoïc 9- Ñinh Thò Hoàng) Thay caùc chöõ A,B,C, D,E, G. baèng nhöõng coâng thöùc hoaù hoïc thích hôïp roài hoaøn thaønh caùc phöông trình theo nhöõng sô ñoà sau: (1) Cu + A B + C + D (2) C + NaOH E (3) E + HCl NaCl + C + D (4) A + NaOH G + D 2
  3. Baøi giaûi 7: *Töø (1) khí C SO2 , vì chaát tham gia coù Cu cho neân A: phaûi laø H2SO4( ñaëc noùng) * phöông trình : Cu + 2H2SO4( ñaëc noùng) Cu(SO4)2 + SO2 + 2H2O A: H2SO4, B: Cu(SO4)2 , C: SO2, D: H2O Thay C vaøo phöông trình (2) SO2 + NaOH NaHSO3 E : NaHSO3 Thay C,D,E. vaøo phöông trình (3) NaHSO3 + HCl NaCl + SO2 + H2O Thay A,D. vaøo phöông trình (4) H2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + H2O G: Na2SO4 Baøi 8: ( Baøi 2.48/89 Höôùng daãn laøm baøi taäp hoaù hoïc 9- Ñinh Thò Hoàng) Ñieàn vaøo choã daáu hoûi(?) vaø thay caùc chöõ caùi A,B,C,D,E. baèng nhöõng coâng thöùc hoaù hoïc phuø hôïp roài hoaøn caùc phöông trình sau : (1) Fe + ? A + B (2) A + NaOH C + NaCl to to (3) C + O2 + H2O D , (4) D  E + H2O (5) E + B  Fe + ? Baøi giaûi 8: Töø (1) choïn (H2SO4, HCl)loaõng ta coù phöông trình Fe + 2HCl FeCl2 + H2  Suy ra A: FeCl2 , B : H2 thay vaøo (2) : FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl (Vì phöông trình (2) muoái taïo thaønh laø NaCl thaønh vaäy ta choïn HCl . 1 Suy ra C: Fe(OH)2 thay vaøo (3) ta ñöôïc: 2 Fe(OH)2 + O2 + H2O 2 Fe(OH)3 2 to Suy ra D: Fe(OH)3 thay vaøo (4) ta ñöôïc: 2Fe(OH)3  Fe2O3 + 3H2O to Suy ra E: Fe2O3 , B: H2 thay vaøo (5) ta ñöôïc: Fe2O3 +3 H2  2Fe +3 H2O Baøi 9: (2/77 chuyeân ñeà boài döôõng hoaù hoïc 9 – Hoaøng Vuõ) Xaùc ñònh caùc chaát ôû kí hieäu A,B, vaø vieát thaønh phöông trình hoaù hoïc hoaøn thaønh chuoåi bieán ñoåi hoaù hoïc sau : B  NaOH D to E  O2  HCl Fe t0 A Fe C  KOH G to H Baøi giaûi 9: Fe + O2 A vaø (A + HCl) laø hai chaát khaùc nhau thì A laø Fe3O4, B laø FeCl3 , C laø FeCl2 , D laø Fe(OH)3 , E laø Fe2O3 , G laø Fe(OH)2 , H laø FeO . Caùc phöông trình phaûn öùng : to (1) 3Fe + 2O2  Fe3O4 (2) Fe3O4 + 8HCl 2FeCl3 + FeCl2 + 4H2O to (3) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl (4) 2Fe(OH)3  Fe2O3 + 3H2O to (5) 2Fe2O3 +6H2  4Fe + 6H2O (6) FeCl2 + 2KOH Fe(OH)2 + 2KCl 3
  4. to to (7) Fe(OH)2  FeO + H2O (8) FeO + CO  Fe +CO2 Baøi 10: ( Baøi 4/117 chuyeân ñeà boài döôõng hoaù hoïc 9 – Hoaøng Vuõ Xaùc ñònh chaát A,B,C, D, E trong sô ñoà phaûn öùng sau vaø vieát caùc phöông trình hoaøn thaønh caùc phaûn öùng ñoù: (1) H2 + A B, (2) B + MnO2 C + A + H2O (3) A + NaOH D + E +H2O Baøi giaûi 10: Vì H2 + A B B + MnO2 khí A + H2O Ñieàu cheá chöùng toû A laø khí Cl2 B : HCl , C: MnCl2 , D: NaCl2 E: NaClO. caùc phöông trình phaûn öùng: H2 + Cl2 2HCl , 4HCl + MnO2 MnCl2 + Cl2  + 2H2O Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O.( trong thöïc teá goïi laø nöôùc Javel) . Baøi 11: 7/ 120 chuyeân ñeà boài döôõng hoaù hoïc 9 – Hoaøng Vuõ Xaùc ñònh caùc chaát A,B,C,D,E. trong sô ñoà phaûn öùng , vieát caùc phöông tình hoaù hoïc vaø hoaøn thaønh caùc phaûn öùng ñoù. to a. A + Fe2O3  Fe + B, B + C Ca(HCO3)2, Ca(HCO3)2 + C D + E to Ca(HCO3)2  D + B + E b. Cl2 + A B , B + Fe C + A  , C + D E + NaCl , E + B C + H2O. Baøi giaûi 11: a. Xaùc ñònh chaát A,B,C,D, E . Vì A + Fe Fe + B neân A coù tính khöû B + C Ca(HCO3)2 Vaäy B coù tính axit , C coù tính bazô A:CO, B:CO2, C: Ca(OH)2, D: CaCO3 E: H2O. Caùc phöông trình phaûn öùng: to 3CO + Fe2O3  2Fe + 3CO2 , CO2 + Ca(OH)2 Ca(HCO3)2 to Ca(HCO3)2 + Ca(OH)2 2CaCO3 + 2H2O , Ca(HCO3)2  CaCO3 + CO2 + 2 H2O b .Vì Cl2 + A B , B + Fe C + A Vaäy A phaûi laø chaát khí , B: axit, C: muoái C + D E  + NaCl suy ra E phaûi laø bazô khoâng tan , D: kieàm . Neân A: H2, B: HCl, C:FeCl2, D: NaOH, E: Fe(OH)2. Caùc phöông trình phaûn öùng : as H2 + Cl2  2HCl, 2HCl + Fe FeCl2 + H2  . FeCl2 + NaOH Fe(OH)2  +2NaCl Fe(OH)2 + HCl FeCl2 + H2O . Baøi 12: 8a/ 120 chuyeân ñeà boài döôõng hoaù hoïc 9 – Hoaøng Vuõ Cho caùc chaát CaCO3, CO2, CO, C,Ca(HCO3)2 ,CaCl2. Haõy saép xeáp caùc chaát treân thaønh chuoåi bieán ñoåi hoaù hoïc theo sô ñoà sau: A B C D E F 4
  5. Baøi giaûi 12: C CO CO2 CaCO3 Ca(HCO3)2 CaCl2 Baøi 13: 8b/ 120 chuyeân ñeà boài döôõng hoaù hoïc 9 – Hoaøng Vuõ Cho caùc chaát NaCl, FeCl2, HCl, Cl2. Haõy laäp chuoåi bieán ñoåi hoaù hoïc theo sô ñoà sau: (1) B (3) (2) (8) (4) A C (7) (6) D (5) Baøi giaûi 13: (1) Cl2 (2) (4) (3) (8) NaCl HCl (7) (6) (5) FeCl2 Baøi 14: III.7/ 61 Baøi taäp naâng cao Hoaù Hoïc – Leâ Ñaêng Khoa. Hoaøn thaønh caùc phöông trình phaûn öùng (ghi roõ ñk neáu coù) . to dp KClO3  A + B , A + H2O  D + E + F , D + E KCl + KClO + H2O Baøi giaûi 14: to 2KClO3  2KCl + O2 A: KClO3 , B: O2 dpdd 2KCl + H2O comangngân 2KOH + Cl2  + H2  D: KOH, E: Cl2 , F: H2 * Thay D: KOH, E: Cl2 vaøo phöông trình ta ñöôïc: 2KOH + Cl2 KCl + KClO + H2O Baøi 15: 2.104/ 74 Hoaù Hoïc cô baûn naâng cao - Quan Haùn Thaønh Tìm caùc chaát kí hieäu baèng chöõ caùi trong sô ñoà sau vaø hoaøn thaønh sô ñoà baèng phöông trình hoaù hoïc A + X, to o B E G to A + Y, t Fe  D  F  H Fe2O3 o A + Z , t Bieát A + HCl D + F + H2O 5
  6. Baøi giaûi 15: Vì A + HCl D + F +H2O neân A laø Fe3O4 ( Fe2O3, FeO) phaân töøng phöông trình. H 2,to Fe3O4  Al,t0 HCl Cl 2 NaOH to Fe3O4  Fe  FeCl2  FeCl3  Fe(OH)3  Fe2O3 CO,to Fe3O4  (A) : FeSO4, (X): H2, (Y): Al, (Z) : CO, (B): HCl, (D) : FeCl2, (E): Cl2, (F): FeCl3, (G): NaOH, (H): Fe(OH)3. Baøi 16: ( Höôùng daãn laøm baøi taäp hoaùhoïc 9 – Ñinh Thò Hoàng : baøi 20-7 trang 66) Haõy xaùc ñònh chaát A,B,C,D, E, trong moãi sô ñoà vaø vieát phöông trình phaûn öùng ñeå thöïc hieän caùc bieán ñoåitrong moãi sô ñoà sau: (1) (2) (3) (1) (2) (3) a) Fe  A  B  FeSO4 b) C  D  E  Cu Baøi giaûi16: Giải tuông töï nhö caùc baøi treân Baøi 17a: (HDLBTHH9- Ñinh Thò Hoàng Baøi 2-98 trang 72) coù daõy bieán hoaù : Mg  O2 A _ HCl B  NaOH C C coù theå laø:a) MgSO4, b) MgO, c) Mg(OH)2, d) H2. Baøi 17b: (HDLBTHH9- Ñinh Thò Hoàng Baøi 3-6 trang 93) Thay caùc chöõ A,B,C,D, E baèng nhöõng coâng thöùc hoaù hoïc thích hôïp roài caân baèng caùc phuông trình phaûn öùng; a) Fe + A FeCl2 + B , b) B + C A, c) FeCl2 + C D , d) D + NaOH Fe(OH)3  + E Baøi 18: (HDLBTHH9- Ñinh Thò Hoàng Baøi 2-99 trang 72) Coù 3 phaûn öùng hoaù hoïc sau ñaây:A + HCl B + H2  , B + KOH C + KCl to C  ZnO +H2O . trong sô ñoà treân A laø chaát naøo: a) ZnO, b) Zn, c) Zn(OH)2, d) ZnS. Baøi 19: (HDLBTHH9- Ñinh Thò Hoàng Baøi 3-26 trang 106) Thay caùc chöõ A,B,C,D,E,G baèng nhöõng coâng thöùc hoaù hoïc thích hôïp roài caân baèng phaûn öùng trong nhöõng sô ñoà sau: Cu + A B + C + D, C + NaOH E, E + HCl NaCl + C+D , A+ NaOH G + D. Baøi 20: (HDLBTHH9- Ñinh Thò Hoàng Baøi 3-27 trang 106) Ñieàn vaøo choã chaám hoûi (?) vaø thay caùc chöõ caùi A,B,C,D,E baèng nhöõng coângthöùc hoaù hoïc phuø hôïp roài caân baèng caùc phaûn öùng sau: Fe + ? A + B , A + NaOH C + NaCl , C + O2 + H2O D 6
  7. Baøi 21: A,B,C laø hôïp chaát voâ cô cuûa moät kim loaïi, khi ñoát noùng ôû nhieät ñoä cao cho ngoïn maøu vaøng. A taùc duïng vôùi B taïo thaønh C vaø nöôùc. Nung noùng B ôû nhieät cao thu ñöôïc chaát raén C, hoi nöôùc vaø khí D Bieát D laø hôïâp chaát cuûa cacbon, D taùc duïng vôùi A cho ra B hoaëc C . Hoûi A,B,C laø nhöûng chaát gì, vieát caùc phöông trình xaûy ra trong quaù trình treân. ( Luyeän thi vaøo lôùp 10 PT, chuyeân) trang 83 Baøi giaøi: A,B,C ñoát ôû nhieät ñoä cao cho ngoïn löûa maøu vaøng A,B, C laø hôïp chaát cuûa kim loaïi Natri Hôïp chaát cuûa kim loaïi coù theå laø oxit, bazô, muoái. khí D laø hôïp chaát cuûa cacbon D laø CO2 nung B ôû nhieät cao ñöôïc C B laø NaHCO3 ,C laø Na2CO3. Vaäy A, B,C laàn löôït laø NaOH, NaHCO3,Na2CO3. caùc phöông trình xaûy ra: NaOH + NaHCO3 Na2CO3 + H2O 2NaHCO3 Na2CO3 + H2O + CO2 CO2 + NaOH NaHCO3 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O Baøi 22: X laø hôïp chaát cuûa hai nguyeân toá A,B. dung dòch X laøm quyø tím chuyeån sang ñoû .Ylaø hôïp chaát cuûa hai nguyeân toá M vaø B khiY tan trong nöôùc taïo thaønh dung dòch coù PH > 7 . Z laø hôïp chaát cuûa A, B, M khaù phoå bieán trong töï nhieân, khoâng tan trong nöôùc nhöng tan trong hoãn hôïp X vaø nöôùc . Xaùc ñònh X,Y, Z vieát caùc phöông trình phaûn öùng ( Luyeän thi vaøo lôùp 10 PT, chuyeân) Trang 84 Baøi giaûi: * X laø hôïp chaát coù tính axit * Y laø hôïp chaát coù tính bazô * Z laø hôïp chaát coù tính khaù phoå bieán Z laø CaCO3 Vaäy X laø CO2, Y laø CaO, Z laø CaCO3 . Caùc phöông trình phaûn öùng: CO2 + H2O H2CO3 CaO + H2O Ca(OH)2 CaCO3 + H2O + CO2 Ca(HCO3)2 7
  8. Baøi 23: Hoaøn thaønh sô ñoà bieán hoùa: +H2, to A muøi tröùng thoái X + D X +O2, to B +Br2 + D Y + Z +Fe, to E +Y hoaëc Z A + G Löôïc giaûi X taùc duïng H2 cho A muøi tröùng thoái A laø H2S vaäy X laø S Chuû ñeà2: Phaân bieät caùc chaát , taùch vaø tinh cheá caùc chaát A.Phaân bieät caùc chaát: Döïa vaøo phaûn öùng ñaëc tröng cuûa caùc chaát. Daáu hieäu nhaän bieát suûi boït, keát tuûa, maøu saéc thay ñoåi, hoaø tan * Phöông phaùp laøm baøi: + Trích laøm caùc maãu thöû + Choïn thuoác thöû + Cho thuoác thöû vaøo maãu thöû, trình baøy hieän töôïng xaûy ra Keát luaän + Vieát phöông trình phaûn öùng minh hoaï, Moät soá thuoác thöû thoâng duïng Dung dòch axit Duøng quyø tím Hoaù ñoû Dung dòch bazô Hoaù xanh dd phenolphtalein khoâng maøu maøu hoàng Caùc chaát caàn Thuoác thöû Daáu hieäu ñeå nhaän bieät vaø vieát PTHH nhaän bieát Muoái coù goác ddAgNO3  traéng AgCl PT: MCln+AgNO3 nAgCl +M(NO3)n axit Sunfat = SO4 ddBaCl2  traéng : BaSO4 Na2SO4+BaCl2 BaSO4  + 2NaCl Cacbonat =CO3 dd axit  CO2 laøm ñuïc nöôùc voâi trong maïnh K2CO3 +2HCl 2KCl + CO2  + H2O Phot Phat (PO4) dd AgNO3  vaøng : Ag3PO4 Na3PO4 + 3AgNO3 Ag3PO4 + 3NaNO3 8
  9. Hoaùtrò ( III) Ni trat -NO3 H2SO4 (ñ)  NO2 maøu naâu 3KNO3 + H2SO4(ñ) K2SO4 + 2HNO3 +Cu Baøi taäp maãu: Daïng 1: Nhaän bieát vôùi thuoác thöû töï do Baøi taäp 1: Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy phaân bieät caùc chaát loûng sau: HCl, H2SO4, HNO3, H2O bò maát nhaõn. Baøi giaûi 1: - Duøng giaáy quì tím nhuùng vaøo caùc loï chöùa chaát loûng, trong ñoù coù moät loï khoâng quì tím chuyeån maøu ta nhaän ñöôïc loï chöùa nöôùc. -caùc loï coøn laïi trích moãi loï moät ít laøm maãu thöû. Sau ñoù duøng thuoác thöû AgNO3 nhoû vaøo caùc maãu thöû, Maãu thöû naøo xuaát hieän keát tuûa traéng ta nhaän ñöôïc HCl. Phöông trình phaûn öùng: AgNO3 + HCl AgCl  + HNO3 -Duøng dd BaCl2 nhoû vaøo maãu thöû coøn laïi , maãu thöû naøo keát tuûa traéng nhaän ñöôïc H2SO4 Phöông trình phaûn öùng: H2SO4 + BaCl2 BaSO4  + 2HCl Baøi taäp 2: Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy phaân bieät caùc chaát loûng sau: NaOH, HNO3, HCl vaø NaCl bò maát nhaõn. Baøi giaûi 2: Trích moãi loï moät ít laøm caùc maãu thöû, duøng giaáy quì tím nhuùng vaøo caùc maãu thöû , maãu thöû naøo laøm quøi tím hoaù ñoû nhaän ñöôïc HCl, quì tím hoaù xanh nhaän ñöôïc NaOH, hai maãu thöû coøn laïi cho moät ít axit H2SO4 ñaëc vaø moät ít vuïn ñoàng neáu coù chaát khí maøu naâu bay leân nhaän ñöôïc loï chöùa KNO3 . Phöông trình phaûn öùng : KNO3 + H2SO4 K2SO4 + HNO3 Cu + 4HNO3 Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Loï coøn laïiNaCl Baøi taäp3: coù saùu loï moãi loï ñöïng caùc dung dòch sau (NH4)2SO4 , HCl, Na2S, CuSO4, NaOH, Na2CO3 bò maát nhaõn , baèng bieän phaùp hoaù hoïc haõy phaân bieät caùc loï treân Baøi giaûi 3: *Trích moãi loï moät ít laøm maãu thöû ta nhaän ñöôïc hai nhoùm (1) laøm giaáy quì tím hoaù ñoûHCl (NH4)2SO4, CuSO4 vaø moät nhoùm (2) chaát laøm giaáy quì tìm ngaõ sang maøu xanh( NaOH, Na2CO3vaø Na2S) Duøng dd NaOH nhoû vaøo maãu thöû nhoùm (1) ñun nheï thaáy moät maãu thöû xuaát hieän chaát khí muøi khai bay leân nhaän ñöôïc loï chöùa (NH4)2SO4 * Phöông trình phaûn öùng: (NH4)2SO4 + 2NaOH NH4OH + Na2SO4 (NH4)2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2NH3  + H2O * Moät maãu thöû xuaát hieän keát tuûa xanh lam nhaän ñöôïc loï chöùa CuSO4 9
  10. * Phöông trình phaûn öùng: CuSO4 + NaOH Cu(OH)2 + Na2SO4 * Duøng dd HCl nhoû vaøo nhoùm (2) ñun nheï thaáy moät maãu thöû xuaát hieän chaát khí bay leân coù muøi tröùng thoái nhaän ñöôïc loï chöùa Na2S: Na2S +2 HCl 2NaCl + H2S * Vaømoät maãu thöû xuaát hieän chaát khí bay leân khí naøy loäi qua dd nöôùc voâi trong vaãn ñuïc ta nhaän ñöôïc Na2CO3. *Phöông trình hh: Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O , CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O Maãu thöû coøn laïi khoâng coù hieän töôïng gì NaOH. Ghi chuù : Phaàn baøi taäp töï giaûi: a,b,c,d,e trang 40 ( CÑBDHH9 – Hoaøng Vuõ) * Daïng 2: Nhaän bieát vôùi thuoác thöû giôùi haïn. Daïng baøi taäp naøy duøng thuoác thöû ñaõ cho nhaän bieát ñöôïc moät trong vaøi chaát nhaän bieát.sau ñoù duøng loï vöøa tìm ñöôïc cho phaûn öùng vôùi caùc loï coøn laïi ñeå nhaän bieát caùc chaát caàn tìm. Baøi taäp 1 : Coù 6 loï chöùa caùc dd sau :NaOH, FeCl3, MgCl2, AlCl3, NH4NO3, Cu(NO3)2 chæ ñöôïc duøng quì tím ñeå nhaän bieát caùc dung dòch treân. Baøi giaûi 1: * Trích moãi loï moät ít laøm thuoác thöû duøng giaáy quì tím nhuùng vaøo maãu thöû , thaáy maãu thöû naøo laøm quì tím hoaù xanh NaOH Sau ñoù duøng NaOH vöøa nhaän ñöôïc nhoû vaøo caùc maãu thöû coøn laïi ta coù baûng sau: FeCl2 MgCl2 AlCl3 NH4NO3 Cu(NO3)2 NaOH Fe(OH)3 Mg(OH)2 Al(OH)3 NH3  Cu(NO3)2     + Maãu thöû naøo xuaát hieän keát tuûa ñoû naâu FeCl3 * Phöông trình hoaù hoïc: FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3  + 3NaCl + Maãu thöû naøo xuaát hieän keát tuûa traéng MgCl2 * Phöông trình hoaù hoïc : MgCl2 + 2NaOH Mg(OH)2  + 2NaCl + Maãu thöû naøo keát tuûa traéng keo vaø sau ñoù tan neáu NaOH (dö) AlCl3 * Phöông trình hoaù hoïc: AlCl3 + 3NaOH Al(OH)3  + 3NaOH NaOH + Al(OH)3 NaAlO2 + 2H2O + Maãu thöû xuaát hieän khí muøi khai bay leân NH 4NO3 *Phöông trình hoaù hoïc ; NH4NO3 + NaOH NaNO3 + NH3  + H2O + Maãu thöû naøo keát tuûa xanh lam Cu(NO3)2 * Phöông trình hoaù hoïc; Cu(NO3)2 + 2NaOH Cu(OH)2  + 2NaNO3 Baøi taäp 2: Chæ söû duïng moät hoaù chaát duy nhaát ( keû caû quyø tím) , Haõy nhaän bieát caùc loï maát nhaõn chöùa caùc dung dòch sau: K2SO4, K2CO3, MgSO4, HCl. 10
  11. Baøi giaûi 2:Trích moãi loï moät ít laøm maãu thöû cho quyø tím laàn löôït caùc maãu thöû treân , maãu thöû naøo laøm quyø tím hoaù ñoû HCl . * Cho HCl vaøo caùc maãu thöû coøn laïi , maãu thöû coù khí bay leân K2CO3 . * Phöông trình hoaù hoïc : K2CO3 + HCl KCl + CO2  + H2O * Cho K2CO3 vaøo hai maãu coøn laïi : coù keát tuûa traéng MgSO4 * Phöông trình hoaø hoïc : K2CO3 + MgSO4 MgCO3 + K2SO4 Maãu coøn laïi khoâng coù hieän töôïng gì: K2SO4 Ghi chuù : Phaàn baøi taäp töï giaûi:2( a,b,c,d,) trang 41 , 3(a,b,c) trang 41( CÑBDHH9– Hoaøng Vuõ) *daïng 3: Khoâng duøng baát kyø thuoác thöû naøo khaùc - Laáy maãu thöû töøng chaát cho phaûn öùng vôùi nhau . - keû baûng phaûn öùng , döïa vaøo daáu hieäu phaûn öùng so saùnh vaø keát luaän. Baøi taäp 3: Khoâng duøng theâm hoaù chaát khaùc , haõy nhaän bieát 4 loï hoaù chaát maát nhaõn ,moãi loï chöùa caùc dung diïch sau: BaCl2, H2SO4, Na2CO3 vaø ZnCl2. Baøi giaûi 3: Trích moãi loï moät ít laøm maãu thöû khaùc nhau ,roài laàn löôït cho caùc maãu thöû naøy laàn löôït phaûn öùng vôùi caùc maãu thöû coøn laïi ta ñöôïc keát quaû theo baûng sau: BaCl2 H2SO4 Na2CO3 ZnCl2 BaCl2 _ BaSO4 BaCO3 _   H2SO4 BaSO4  _ CO2  _ Na2CO3 BaCO3 CO2  _ ZnCO3   ZnCl2 _ _ ZnCO3 _  * Nhö vaäy : Maãu thöû naøo phaûn öùng vôùi ba maãu thöû coøn laïi xuaát hieän hai keát tuûa thì maãu thöû ñoù laø BaCl2 * Maãu thöû naøo phaûn öùng vôùi ba maãu thöû coøn laïi xuaát hieän moät keát tuûa, moät suûi boït khí bay leân nhaän ñöôïc H2SO4 * Maãu thöû naøo phaûn öùng vôùi ba maãu thöû coøn laïi xuaát hieän hai keát tuûa vaø moät suûi boït khí bay leân Na2CO3 * maãu thöû naøo phaûn öùng vôùi caùc maãu thöû coøn laïi xuaát hieän moät keát tuûa ZnCl2 * Caùc phöông trình hoaù hoïc: BaCl2 + H2SO4 BaSO4  + 2HCl Na2CO3 + H2SO4 Na2SO3 + CO2  + H2O BaCl2 + Na2O3 BaCO3  + 2NaCl ZnCl2 + Na2CO3 ZnCO3  + 2NaCl Ghi chuù : Phaàn baøi taäp töï giaûi:4 , 5 trang 41-42 , baøi 2 trang 40 ( CÑBDHH9– Hoaøng Vuõ) 11
  12. B.Taùch vaø tinh cheá caùc chaát: *Söû duïng phöông phaùp vaät lyù, hoaëc phöông phaùp hoaù hoïc : + Phöông phaùp vaät lí: -Loïc XY Y -Coâ caïn AX PUtaitao -Chöng caát A X -Chieát hh PUtach A +Phöông phaùp hoaù hoïc: B B Döïa vaøo sô ñoà taùch nhö sau: Phaûn öùng taùch phaûi thoaû maõn caùc ñieàu kieän sau: *Chæ taùc duïng leân moät chaát trong hoãn hôïp caàn taùch. * Saûn phaåm taïo thaønh coù theå taùch deã daøng khoûi hoãn hôïp * Töø Sp phaûn öùng taïo thaønh coù khaû naêng taùi taïo ñöôïc chaát ban ñaàu. * Vieát phöông trình hoaù hoïc . C.Phaân bieät caùc phi kim ,hôïp chaát phi kim Höôùng giaûi: * Töông töï nhö nhaän bieát caùc hôïp chaát voâ cô * Döïa vaøo caùc daáu hieäu ñaëc nhö maøu, muøi, tan hay khoâng tan * Daáu hieäu nhaän bieát 12
  13. Chaát caàn Thuoác thöû Daáu hieäu vaø PTPU nhaän bieát * Maát maøu: Cl2 + H2O HCl + HClO Cl2 Quì tím aåm hoaëc HClO HCl + O , O oxi hoaù hôïp chaát coù I 2 dd KI hoà tinh boät maøu xanh 2KI + Cl2 2KI + I2, Hoà tinh boät  xanh S(maøu Ñoát trong khí oxi Taïo ra khí SO2 coù muøi haéc vaøng) Ñoát trong khí oxi P(ñoû) laáy saûn phaåm hoaø Taïo ra dung dòch laøm ñoû giaáy quøi tím tan trong nöôùc C Ñoát chaùy trong kk Taïo ra khí CO2 laøm ñuïc nöôùc voâi trong O2 Que ñoùm Buøng chaùy o H2 CuO(ñen) t Xuaát hieän maøu ñoû: H2 + CuO Cu + H2O N2 Sinh vaät nhoû Cheát Khí HCl Quì tím aåm Hoaù ñoû Khí HCl Suïc vaøo dd Keát tuûa traéng HCl + AgNO3 AgCl  + HNO3 AgNO3 NH3 Quì tím aåm( muøi ) Hoaù xanh (khai) o CO CuO(maøu ñen),t Hoaù ñoû ñoàng CuO + CO Cu + CO2 CO Dung dòch PbCl2  Vaøng Pb PbCl2 + CO + H2O Pb + HCl + CO2 CO2 Nöôùc voâi trong Vaãn ñuïc :CO2 + Ca(OH)2 CaCO3  + H2O SO2 Nöôùc broâm (ñoû) Maát maøu SO2 + Br2 + 2H2O 2HBr + H2SO4 H2S Muøi Tröùng thoái H2S Dung dòch PbS Pb(NO3)2 + H2S PbS + 2HNO3 Pb(NO3)2 NO Khoâng khí Hoaù naâu NO + ½ O2 NO2 NO2 Maøu Naâu NO2 Quì tím aåm Hoaù ñoû 3NO2 + H2O 2HNO3 + NO 13
  14. *Baøi taäp maãu Baøi taäp 1: coù ba chaát khí ñöïng rieâng bieät : H2, HClvaø Cl2 ,duøng phöông phaùp hoaù hoïc ñeå nhaän bieát ba chaát khí Baøi giaûi 1: Duøng giaáy quì aåm nhuùng vaøo caùc loï khí , loï naøo laøm quì tím hoaù ñoû loï ñöïng HCl. Loï naøo maø laøm giaáy quì tím chuyeån sang khoâng maøu Loï ñöïng Cl2. Cl2 + H2O HCl + HClO HClO HCl + O oxi nguyeân töû seõ oxi hoaù chaát maøu cho neân giaáy quì bò maát maøu Loï khoâng bieán ñoåi maøu laø khí H2 Baøi taâp 2: coù caùc khí O2, CO, CO2, H2 chöùa trong loï rieâng bieät bò maát nhaõn laøm theá naøo ñeå phaân bieät töøng loï baèng phöông phaùp hoaù hoïc Baøi giaûi 2: * Duøng que ñoùm ñöa vaøo laàn löôït vaøo caùc loï loï naøo buøng chaùy ta nhaän ñöôïc khí oxi. * Loï naøo laøm que ñoùm taét ngay ta nhaän ñöôïc loï chöùa khí CO2. * Hai loï khí coøn laïi H2 vaø CO laàn löôït suïc vaøo dd PbCl2 , loï naøo coù keát tuûa vaøng nhaän ñöôïc khí CO * Phöông trình phaûn öùng : CO + PbCl2 + H2O Pb + 2HCl + CO2 * Loï coøn laïi laø khí H2 Ghi chuù : Phaàn baøi taäp töï giaûi:3 trang 126 , 3trang 127 CÑBDHH9– Hoaøng Vuõ) Baøi taäp 1: Laøm theá naøo ñeå taùch caùc chaát trong hoãn hôïp dung dòch goàm NaCl vaø CaCl2 thaønh töøng chaát rieâng bieät. Baøi giaûi 1: Cho vaøo hoãn hôïp dung dòch NaCl vaø CaCl2 moät löôïng Na2CO3 vöøa ñuû, khuaáy ñeàu hoãn hôïp dung dòch, sau ñoù ñeå laéng taùch keát tuûa CaCO3 ra khoûi dung dòch thu ñöôïc dd NaCl * Phöông trình phaûn öùng :CaCl2 + Na2CO3 CaCO3 + 2NaCl Laáy keát tuûa cho vaøo dd HCl moät löôïng vöøa ñuû ñeå thu ñöôïc dd CaCl2 * Phöông trình phaûn öùng : CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O Baøi taäp 2: Vieát sô ñoà taùch caùc chaát SiO2, Fe2O3 vaø Al2O3 ôû daïng boät. Baøi giaûi 2: 14
  15. o SiO2 t SiO2 + dd HCl Fe(OH)3 Fe2O3 Fe2O3 ddNaOH NaOH(dö) Al2O3 FeCl3 + AlCl3 o CO2+ H2O t NaAlO2 Al(OH)3 o Al2O3 t Baøi taäp 3: Laøm theá naøo ñeå thu ñöôïc khí O2 tinh khieát töû hoãn hôïp khí O2, CO2 vaø SO2. Baøi giaûi3: Daãn hoãn hôïp khí loäi qua dd nöôùc voâi trong thì CO2 vaø SO2 ñöôïc giöõ laïi , thu ñöôïc khí oxi tinh khieát vì : CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 SO2 + Ca(OH)2 CaCO3 +H2O Ghi chuù : Phaàn baøi taäp töï giaûi:1,2,3,4,5 trang 52, baøi 8 trang 128 ( CÑBDHH9– Hoaøng Vuõ) A. Phaàn baøi taäp: Baøi taäp 1: Hoãn hôïp A goàm CaO vaø CaCO3. Hoaø tan hoaøn toaøn moät löôïng A baèng dung dòch HCl vöøa ñuû thu ñöôïc dung dòch B vaø 10,08 lít khí CO2 (ñktc). coâ caïn dung dòch B thu ñöôïc 66,6 gam muoái khan. a) Xaùc ñònh phaàn traêm khoái löôïng cuûa dung dòch A Baøi b)giaûi Tính 1: n noàngCO2 = 10,08:22,4 ñoä mol cuûa = 200 0,45 mldung mol dòch HCl ( d= 1,05g/ml) Goïi x,y laàn löôït soá mol CaO, CaCO3 Ta coù phöông trình phaûn öùng: CaO + 2HCl CaCl2 + H2O (1) 1mol 2mol 1mol x mol 2x mol CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2  + H2O (2) 1mol 2mol 1mol 1mol ymol 2ymol y mol 0,45mol 0,45.1 y= 0,45(mol) mCaCO3= n.M = 0,45. 100 = 45 (g 1 Theo 1 vaø 2 ta coù: mCaCl2 = (x+y) .111= 66,6(g) = (x+0,45).111= 66,6 (g) 11x = 16,65 x = 0,15 mCaO= 0,15.56 = 8,4(g) mA = mCaO + mCaCO3= 8,4 + 45 = 53,4 (g) a) Thaønh phaàn % caùc chaát coù trongA: 15
  16. 8,4.100% %CaO = 15,7% , %CaCO3 = 100% - 15,7% = 84,3% 53,4 C%.10.d b) CM = Theo (1) vaø ( 2 ) ta coù toång soá mol HCl: M HCl nHCl = 2x + 2y = 0,15 .2 + 0,45.2 = 1,2 mol , mHCl = 36,5 .12 = 43,8 (g) mddHCl = 1,05.200 = 210(g) , 43,8.100% 20,86.1,05.10 C%(HCl) = 20,86% , CM (HCl) = 5,9(M ) 210 36,5 Baøi taäp 2: Baøi II.20/38BTNC( Leâ Ñaêng Khoa) Ñaët hai coác cuøng khoái löôïng leân hai ñæa caân, caân thaêng baèng . Cho 10,6 gam NaHCO3 vaøo coác beân traùi vaø cho 20 gam Al vaøo coác beân phaûi, caân maát thaêng baèng. Neáu duøng dung dòch HCl 7,3% thì caàn theâm vaøo coác naøo bao nhieâu gam ñeå caân trôû laïi thaêng baèng? Baøi giaûi 2: Khi cho vaøo HCl thì coù phöông trình phaûn öùng NaHCO3 + HCl NaCl + H2O + CO2 (1) 2Al + 6HCl 2AlCl3 + H2  (2) Theo phaûn öùng (1) vaø (2) thì löôïng axit theâm vaøo lôùn hôn löôïng khi bay ra, do ñoù ta chæ coù theå theâm vaøo coác nheï hôn, töùc laø coác NaHCO3. Goïi x laø laø soá gam dung dòch HCl theâm vaøo, luùc ñoù löôïng CO2 bay ra laø m (g) baèng. 7,3.x C.x 7,2.x mct 100 7,3.x mct = nHCl = 100 100 M 36,5 100.36,5 7,3.x Theo phöông trình (1) soá mol HCl = soá molCO2 nCO2 = .44 0,088x 100.36,5 Vì löôïng dung dòch HCl theâm vaøo tröø löôïng CO2 bay ra phaûi baèng hieäu khoái löôïng 2 coác neân ta coù phöông trình phaûn öùng x - 0,088 = 20 –10,6 = 9,4(g) giaûi phöông trình ta coù nghieäm x=10,307(g) Baøi taäp 3 :Chaát A coù theå laø moät trong caùc chaát sau: Na2CO3, CaSO4, CaCO3, MgCO3,K2SO3, K2CO3, KHCO3, BaSO4.Haõy xaùc ñònh chaát A bieát raèng: * Chaát A hoaø tan ñöôïc trong dung dòch HCl thaáy giaûi phoùng khí B laøm ñuïc nöôùc voâi trong. * Chaát A khi nung noùng cuõng giaûi phoùng khí B. chaát raén D coøn laïi sau khi nung noùng ñeán khoái Baøilöôïng giaûi3: khoâng chaát ñoåi A chaátlaø KHCO raén A3 ,ñem khí Bhoaø laø tanCO 2tieáp, chaát tuïc D vaøo laø K dung2CO 3dòch. HCl laïi thaáy giaûi phoùng khí B. CaùcVieát phöông cacù phöông trình trìnhphaûn phaûnöùng öùng xaûy ra. Baøi giaûi 3: KHCO3 + HCl K2CO3 + H2O + CO2  2 KHCO3 K2CO3 + CO2  + H2O K2CO3 + 2HCl 2 KCl + H2O + CO2  16
  17. Baøi taäp 4: Nhieät phaân MgCO3 moät thôøi gian , ngöôøi ta thu ñöôïc chaát raén a vaø khí B. haápthuï khí B hoaøn toaøn vaøo dung dòch NaOH thu ñöôïc dung dòch C, dung dòch taùc duïng ñöôïc vôùi caû BaCl2 vaø KOH khi cho chaát raén A taùc duïng vôùi dung dòch HCl laïi thaáy coù khí B bay ra. Cho bieát chaát raén A, khí B, dung dòch C laø nhöõng chaát gì? Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra. Baøi giaûi 4: Chaát raén A laø hoãn hôïp MgO vaø MgCO3 chöa bò phaân huyû khi B laø CO2, dd chöùa hao muoái Na2CO3 MgCO3 MgO + CO2 (1) CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O (2) CO2 + NaOH NaHCO3 (3) Na2CO3 + BaCl2 2NaCl + BaCO3 (4) 2NaHCO3 + 2KOH Na2CO3 K2CO3 + H2O (5) MgO + 2HCl MgCl2 + H2O (6) MgCO3 + 2HCl MgCl2 + CO2 +H2O (7) Baøi taäp 5:( 2-111)/85 DHLBTHH9- Ñinh Thò Hoàng ) Dung dòch X chöùa ñoàng thôøi hai muoái MgCl2 vaø CuCl2. Neáu cho 25 gam dung dòch (X) taùc duïng vôùi dung dòch AgNO3 (laáy dö) thì thu ñöôïc 14,35 gam chaát keát tuûa. Cuõng cho 25 gam dung dòch (X) taùc duïng vôùi dung dòch NaOH(dö) , loïc laáy keát tuûa, röõa saïch roài ñem nung ôû nhieät ñoä cao ñeán khoái löôïng khoâng ñoåi thaáy coøn laïi 3,2 gam hoãn hôïp chaát raén. Xaùc ñònh noàng ñoä phaàn traêm moãi muoái trong dung dòch (X). Baøi giaûi 5: Chaát keát tuûatrong thí nghieäm ñaàu laø AgCl; töø soá mol AgCl soá mol hoãn hôïp 2 muoái trong 2 gamdd(X). Chaát raén cuoái cuøng thu ñöôïc ôû thí nghieäm sau phaûi laø hoãn hôïp hai oxit MgO vaø CuO. Ta laäp heä phöông trình vaø suy ra nAgCl = m.M = 14,35: 143,5=0,1 mol Thí nghieäm1: MgCl2 + 2AgNO3 = Mg(NO3)2 + 2AgCl xmol 2xmol CuCl2 + 2AgNO3 Cu(NO3)2 + 2AgCl ymol 2y mol nAgCl = 2x+ 2y= 0,1 x+y= 0,5 (1) Thí nghieäm2: MgCl2 + 2NaOH = 2NaCl + Mg(OH)2  xmol x mol CuCl2 + 2NaOH 2NaCl + Cu(OH)2  17
  18. ymol ymol to Mg(OH)2  MgO + H2O(bay hôi) x mol xmol to Cu(OH)2  CuO + H2O(bay hôi) y mol ymol MgO M= 40; CuO M= 80 mMgO= 40 , mCuO = 80. M(hoãn hôïp oxit)= 40x + 80y =3,2 (2) Giaûi heä phöông trình ta (1) vaø (2) x + y = 0,05 (1) 40x + 80y = 3,2 (2) Ta nhaân phöông trình (1) cho 40 ta ñöôïc 40x + 40y = 2 * Giaûi ta ñöôïc nghieäm x= 0,03 y= 0,02 Khoái löôïng cuûa moãi muoái trong 25 gamdd laø : mMgCl2 = n.M= 0,02.95=1,9 (g) , mCuCl2= n.M= 0,03.135= 4,05(g) 1,9.100 4,05.100 Noàng ñoä % cuû moãi muoái trong dd laø: CMgCl2= 7,6(%) , CCuCl2 = 16,2(%) 25 25 Baøi taäp 6: Troän 1/3 lít dung dòch HCl(dd A) vôùi 2/3 dung dòch HCl(dd B) ñöôïc 1 lít dung dòch C . Laáy 1/10 theå tích dung dòch C taùc duïng vôùi dung dòch AgNO3 dö thu ñöôïc 8,61g keát tuûa traéng. Tính noàng ñoä mol/l cuûa caùc dung dòch A, B,bieát noàng ñoä cuûa dung dòch A gaáp 4 laàn dung dòch B. Baøi giaûi 6: 1 lít dung dòch C (ddHCl) khi taùc duïng vôùi AgNO3 seõ taïo ra: 8,61.10 = 86,1 g 86,1 Hay n = 0,6 (mol) 143,5 Ta coù phöông trình phaûn öùng : HCl + AgNO3 AgCl + HNO3 0,6 mol 0,6 mol Ñaët CA laø noàng ñoä mol/l cuûa dd A CB laø noàng ñoä mol/l cuûa dd B 1 2 Ta coù : .C .C 0,6 3 A 3 B Hay CA + 2CB = 1,8 (1) Vì CA = 4CB (2) CB = 0,3M vaø CA= 1,2 M Baøi taäp 7: Hoaø tan 13,2 g hoãn hôïp X goàm 2 kim loaïi coù cuøng hoaù trò vaøo 200ml dung dòch HCl (3M) . Coâ caïn dung dòch sau phaûn öùng thu ñöôïc 22,06 g hoãn hôïp muoái khan. a/ Hoûi 2 kim loaïi ñoù coù tan heát khoâng? b/ Theå tích khí hidroâ sinh ra(ñktc)? 18
  19. Baøi giaûi 7: Goïi M,N laø kí hieäu cuûa 2 kim loaïi , x vaø y laø soâ mol cuûa 2 kim loaïi n laø hoaù trò. Ta coù phöông trình phaûn öùng: 2M + 2nHCl 2MCln + n H2 (1) x 2nx x 0,5nx 2N + 2nHCl 2NCln + n H2 (2) y 2ny y 0,5ny Soá mol cuûa HCl trong 200 ml (3M) laø:n HCl = 0,2.3 = 0,6 mol = 2n (x + y) 0,3 = n ( x + y) ( I) Theo ñeà baøi ta coù phöông trình : (N + 35,5n)y + (M+35,5n)x = 22,06(g) (Ny+ Mx) + 35,5n(x+y) = 22,06 (II) Thay n(x+y) = 0,3 vaøo (II) ta ñöôïc Ny + Mx + 35,5.0,3 = 22,06 Ny + Mx = 22,06 - 10,65 = 11,41 (g) < 13,2 (g) * Traû lôøi: neân hoãn hôïp X khoâng tan heát trong dung dòch HCl. V = 22,4. 0,5n (x +y) = 33,6(lit) Baøi taäp 8: Hoaø tan hoaøn toaøn a(g) kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo b(g) dung dòch HCl ñöôïc dung dòch D. theâm 240 gam dung dòch NaHCO3 7% vaøo D thì taùc duïng vöøa ñuû vôùi löôïng HCl(dö) , thì ñöôïc dung dòch E trong ñoù noàng ñoä % Cuûa NaCl vaø muoái clorua kim loaïi M töông öùng 2,5% vaø 8,12% . theâm tieáp löôïng dung dòch NaOH vaøo E sau ñoù loïc laáy keát tuûa, roài nung ñeán khoái löôïng khoâng ñoåi thì thu ñöôïc 16 gam chaát raén. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng – xaùc ñònh kim loaïi M vaø noàng ñoä % cuûa dung dòch HCl ñaõ duøng.( Trích ñeà thi tuyeån sinh lôùp10 chuyeân Hoaù tröôøng ÑHKHTN naêm hoïc 2001). Baøi giaûi 8: Soá mol NaHCO3 = 0,2 mol. Goïi hoaù trò M laø a. 2M + 2aHCl 2MCla + aH2 (1) NaHCO3 + HCl NaCl + CO2 + H2O (2) 0,2 mol 0,2 mol 0,2 mol 0,2mol mct mNaCl = 0,2.58,5=11,7 töông öùng 2,5% Khoái löôïng cuûa dung dòch E: mdd (E) = .100 C 100 Khoái löôïng cuûa dung dòch E = .11,7 468(g) 25 mddE.C 8,12.468 Khoái löôïng MCla = = 38(gam) . 100 100 Cho NaOH vaøo E roài thu keát quaû ñem nung noùng theo sô ñoà chuoãi sau: MCla M(OH)a M2Oa Chaát raén thu ñöôïc M2Oa coù khoái löôïng laø 16 gam 19
  20. 38 16 0,4 Ta thaáy 2MCla M2Oa soá mol M2Oa = (mol) (I) 71a 16a a Giaûi phöông trình ta tìm ñöôïc a= 2 , M = 24 kim loaïi Mg thì thoûa maõn ñieàu kieän. Löôïng dung dòch HCl = löôïng ddE + Löôïng H2 + Löôïng CO2 Löôïng dd NaHCO3 – löôïng M Ta coù soá mol M = 0,4; soá mol H2 = 0,4; soá mol CO2 = 0,2 Khoái löôïng cuûa ddHCl = 228 (g) Soá mol HCl = 0,2 + 0,4 .2 = 1 mol % HCl = 16% a = 1 0,8M = 0 (loaïi) 0,4 Theo bieåu thöùc (I) m = n.M = 16 = (2M + 16a) a = 2 M = 24 (choïn) a a = 3 M = 36 (loaïi) * Bieän luaän theo giaù trò M vaø a: A 1 2 3 M 0xñ 24 (choïn) 0xñ Vaäy M = 24 M laø nguyeân toá Magie (Mg) Baøi taäp 9: Thí nghieäm1 cho a gam Fe hoaø tan trong dung dòch HCl, sau khi coâ caïn dung dòch thu ñöôïc 3,1 gamchaát raén. Thí nghieäm 2 : cho a gam saét vaø b gam Mg vaøo dung dòch HCl ( cuøng vôùi löôïng nhö treân) Sau khi coâ caïn dung dòch thu ñöôïc 3,34 g chaát raén vaø 448 ml H2. Tính a, b vaø khoái löôïng caùc muoái. Baøi giaûi 9: ôû thí nghieäm1 : Fe + 2HCl FeCl2 + H2 1mol 1mol 1mol 1mol Neáu Fe heát thì soá mol chaát raén laø FeCl2 nFeCl2 = 0,024 mol = n H2 ôû thí nghieäm2: Fe + 2HCl FeCl2 + H2 (1) Mg + 2HCl MgCl2 + H2 (2) 0,448 Soá mol khí H2 sinh ra töø caû hai phaûn öùng: nH2 = 0,02mol 22,4 Ngoaøi a mol Fe nhö thí nghieäm1 laïi theâm b mol Mg maø chæ giaûi phoùng 0,02 mol H2 nhoû hôn soá mol H2 cuûa thí nghieäm1 chöùng toû dung dòch chæ chöa 0,04 mol HCl vaø suy ngöôïc laø thí nghieäm 1 dö Fe. Thí nghieäm1: Fe + 2HCl FeCl2 + H2 (1) 0,02 mol 0,02mol.2 0,02 mol 0,02 mol Ta coù (127.0,02) + mFe dö = 3,1 mFe dö = 56g = 0,01 mol 20
  21. Khoái löôïng Fe = (0,02 + 0,01) .56 = 1,68 gam Thí nghieäm2: Giaû söû chì coù Mg tham gia phaûn öùng : Mg + 2HCl MgCl2 + H2 0,02 mol 0,02 mol m MgCl2 = 95.0,02 = 1,9 gam m chaát raén = 1,68 + 1,9 = 3,58 > 3,34 giaû thieát sai Mg + 2HCl MgCl2 + H2 x mol 2x mol x mol x mol Fe + 2HCl FeCl2 + H2 y mol 2y mol y mol y mol Ta coù heä phöông trình baäc nhaát hai aån soá x + y = 0,02 mol 95x + 127y + 1,68 -56y 3,34 Giaûi phöông trình ta ñöôïc nghieäm: x = y = 0,01 a = ( 0,02 + 0,01) .56 = 1,68(g) b = 0,01. 24 = 0,24 (g) m FeCl2 = ôû thí nghieäm1 : mFeCl2 = n .M = 0,02.127 = 2,54 g mMgCl2 ôû thí nghieäm2 : mMgCl2 = n .M = 0,01 .95 = 0,95 g mFeCl2 ôû thí nghieäm 2: mFeCl2 = n .M = 0,01. 127 = 1,27 g Baøi taäp 10: Treân 2 ñóa caân ôû vò trí thaêng baèng coù hai coác nhoû gioáng nhau, moãi coác ñöïng dung dòch coù hoaø tan 0,1 mol HCl. Theâm vaøo coác thöù nhaát 3 (g) Mg, theâm vaøo coác thöù hai 3(g) Zn. a) Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra. b) Moâ taû hieän töôïng quan saùt ñöôïc trong moãi coác khi phaûn öùng keát thuùc – giaûi thích. c) Sau khi phaûn öùng keát thuùc hai ñóa caân coøn ôû vò trí thaêng baèng khoâng? Giaûi thích. Baøi giaûi10: a) Töø khoái löôïng mol cuûa hai kim loaïi Zn = 65, Mg = 24 . Khoái löôïng hai kim loaïi baèng nhau(3 gam) Soá mol cuûa Mg >soá mol Zn; Hoaù trò cuûa 2 kim loaïi laø 2, ( vì khoâng ñöôïc quan saùt hieän töôïng thí nghieäm neân ta phaûi tính toaùn 3 3 tröôùc ñeå döï ñoaùn hieän töôïng: nMg = 0,125(mol); nZn = 0,04615(mol) 24 65 1 Ta nhaän thaáy nMg > n HCl HCl thieáu, tính saûn phaåm H2 theo HCl; nZn < n HCl HCldö 2 Saûn phaåm H2 theo Zn. Coác 1: 2HCl +Mg MgCl2 + H2 Coác 2: 2HCl + Zn ZnCl2 + H2 2mol 1mol 1mol 1mol 2mol 1mol 1mol 1mol 0,1mol 0,05mol 0,05mol 0,0923 mol 0,04615 mol 0,04615 mol b) Ta thaáy boït khí hidro bay ra ñeàu maïnh ôû hai coác, tuy nhieân coác 1 maïnh hôn coác 2. Khi heát boït khí bay rathì coác 2 chæ coù dung dòch khoâng maøu trong suoát , coác 1 dd khoâng maøu vaø ñaùy coác coøn moät chuùt chaát raén Mg(dö): 0,125 -0,05 = 0,075 mol Hay 0,075 . 24 = 1,8 (g) c) Sau khi phaûn öùng keát thuùc caân khoâng coøn ôû vò trí thaêng baèng vaø leäch moät veà phía thöù 2: Vì Theo ñònh luaät baõo toaøn khoái löôïng : khoái löôïng cuûa coác thöù nhaát < coác thöù hai (Do khí Hidro bay ra ôû coác thöù nhaát nhieàu hôn coác thöù hai la)ø: 0,05.2 – 0,04615.2 = 0,0077(g) 21
  22. mcoác(2) – mcoác (1) = 0,077 (g) * Caân raát nhaïy môùi phaùt hieän söï cheânh leäch naøy. MOÄT SOÁ ÑEÀ THI HOÏC SINH GIOÛI CAÁP HUYEÄN CAÁP TÆNH CAÙC NAÊM 22